MỞ ĐẦU

Sau khi sáp nhập, Tây Ninh trở thành một trong những tỉnh trọng điểm phía Nam có diện tích rộng và tiềm năng phát triển đa ngành, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản bền vững. Với vị trí tiếp giáp Thành phố Hồ Chí Minh, cửa khẩu Mộc Bài – Bavet kết nối Campuchia, cùng hệ thống sông Vàm Cỏ Đông, kênh Đông – kênh Tây trải dài qua các huyện, tỉnh mới Tây Ninh – Long An đang nổi lên như một vùng liên kết giữa đô thị sinh thái, du lịch tâm linh, và công nghiệp hóa chất – năng lượng sạch.

Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất của khu vực này không chỉ nằm ở địa kinh tế, mà còn ở kho tàng di sản phong phú, đậm chất bản địa. Từ di tích lịch sử kháng chiến tại Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, đến các hệ sinh thái núi Bà Đen, rừng Dầu Tà Thiết, vùng chiêm trũng Đồng Tháp Mười, di sản văn hóa phi vật thể như lễ hội Ok Om Bok của người Khmer hay nghề làm cốm lá dứa ở Đức Hòa, tất cả đều đang đặt nền móng vững chắc để Tây Ninh kiến tạo nên một định danh mới – tỉnh đầu tàu về phát triển bất động sản tích hợp bảo tồn sinh thái và di sản văn hóa.

Trong bối cảnh phát triển bền vững toàn cầu, việc tích hợp yếu tố di sản – bảo tồn vào định hướng phát triển bất động sản là xu thế tất yếu, đặc biệt khi gắn kết với các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc như SDG 11 (Đô thị và cộng đồng bền vững), SDG 15 (Bảo vệ hệ sinh thái) và SDG 17 (Hợp tác đa ngành). Tây Ninh – Long An không chỉ có tiềm lực để trở thành “trung tâm hậu cần sinh thái” mà còn có cơ sở thực tiễn để định hình các mô hình đô thị – nghỉ dưỡng – công nghiệp mới, gắn với giá trị bản sắc và phát triển dài hạn.

BẢNG THỐNG KÊ DI SẢN – BẢO TỒN

Dưới đây là bảng tổng hợp các di sản thiên nhiên, văn hóa (vật thể và phi vật thể), các loài động thực vật quý hiếm, cũng như những dự án và nỗ lực bảo tồn tiêu biểu ở Tây Ninh sau khi sáp nhập với Long An.

Bảng cũng bao gồm các công trình kiến trúc biểu tượng, làng nghề truyền thống và một số yếu tố đặc thù của địa phương.

	BẢNG TỔNG HỢP DI SẢN, LOÀI BẢO TỒN VÀ NỖ LỰC BẢO TỒN TẠI TỈNH TÂY NINH
STT	Loại hình	Tên di sản/Loài/Nỗ lực bảo tồn	Mô tả ngắn gọn	Khu vực	Cơ quan quản lý	Giá trị nổi bật	Trạng thái bảo tồn	Ứng dụng tiềm năng vào bất động sản
1	Di sản thiên nhiên	Vườn quốc gia Lò Gò – Xa Mát	Hệ sinh thái đa dạng, có nhiều loài quý hiếm và nguy cấp	Huyện Tân Biên	Ban Quản lý VQG Lò Gò – Xa Mát	Vườn Di sản ASEAN, hệ sinh thái ngập nước quý, chim di cư, sinh cảnh rừng quý	Được bảo vệ và quy hoạch bền vững đến năm 2030; nâng cao độ che phủ rừng	Du lịch sinh thái, khu nghỉ dưỡng gắn giáo dục môi trường, nghiên cứu khoa học
2	Di sản thiên nhiên	Khu rừng Văn hóa – Lịch sử Núi Bà Đen	Hệ sinh thái rừng núi đá, giàu đa dạng sinh học, cảnh quan đẹp	Thành phố Tây Ninh	Ban quản lý Khu du lịch quốc gia Núi Bà Đen	Văn hóa – tâm linh – sinh thái, di sản tự nhiên kết hợp nhân văn	Bảo tồn rừng kết hợp phát triển du lịch văn hóa tâm linh	Khu du lịch nghỉ dưỡng – hành hương, resort tâm linh ven núi
3	Di sản thiên nhiên	Khu rừng phòng hộ Hồ Dầu Tiếng	Hệ sinh thái đa dạng, có nhiều loài cá, chim nước	H. Dương Minh Châu, H. Tân Châu	Sở NN&PTNT Tây Ninh, Ban quản lý rừng phòng hộ Dầu Tiếng	Hệ sinh thái rừng – nước ngọt, tiềm năng du lịch thủy sinh	Được đề xuất bảo tồn và thành lập khu đất ngập nước trọng điểm	Du lịch sinh thái hồ – rừng, kết hợp khu cắm trại, thể thao dưới nước
4	Loài động vật	Chà vá chân đen, khỉ đuôi lợn, giang sen	Loài quý hiếm nguy cấp, đặc hữu, nằm trong Sách đỏ	VQG Lò Gò – Xa Mát	Ban Quản lý VQG Lò Gò – Xa Mát	Bảo tồn đa dạng sinh học, biểu tượng cho sinh thái rừng	Giám sát, cứu hộ và bảo tồn theo chương trình quốc gia	Trưng bày tại trung tâm giáo dục rừng, gắn hoạt động trekking, quan sát động vật hoang dã
5	Loài cây	Dầu con rái, Dầu mít, Xoài rừng	Loài gỗ quý, giá trị sinh thái và phục hồi rừng	Các vùng rừng đặc dụng	Sở NN&PTNT Tây Ninh	Giữ cân bằng sinh thái, có thể sử dụng trong phục hồi cảnh quan	Duy trì tự nhiên và trồng mới dưới giám sát kiểm lâm	Dùng làm cây xanh cảnh quan trong khu đô thị xanh, công viên, và đường xanh KCN
6	Văn hóa phi vật thể (UNESCO)	Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ	Di sản văn hóa đại diện nhân loại, gắn liền đời sống dân gian miền Nam	Toàn tỉnh	Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh	Văn hóa âm nhạc truyền thống, bản sắc vùng Nam Bộ	Được công nhận và biểu diễn tại nhiều lễ hội truyền thống	Không gian trình diễn trong đô thị văn hóa, nhà hát cộng đồng, sản phẩm văn hóa du lịch
7	Di sản văn hóa phi vật thể	Lễ hội Kỳ yên đình Gia Lộc	Lễ hội truyền thống của cộng đồng dân tộc Khmer tại Tây Ninh, mang đậm bản sắc văn hóa.	Huyện Tân Châu	Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Tây Ninh	Di sản lễ hội truyền thống, biểu tượng của tín ngưỡng dân gian, văn hóa Khmer.	Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia	Phát triển du lịch lễ hội, kết hợp du lịch văn hóa tâm linh
8	Văn hóa phi vật thể	Lễ hội Vía Bà Linh Sơn – Núi Bà Đen	Lễ hội dân gian lớn, thu hút du khách hành hương	Núi Bà Đen – TP. Tây Ninh	UBND TP Tây Ninh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch	Du lịch văn hóa tâm linh, gắn với tín ngưỡng truyền thống	Tổ chức thường niên, quy mô lớn	Đô thị lễ hội – tâm linh, khách sạn nghỉ dưỡng tích hợp dịch vụ hành hương
9	Văn hóa vật thể	Tòa thánh Cao Đài Tây Ninh	Trung tâm đạo Cao Đài lớn nhất Việt Nam	Thị xã Hòa Thành	Hội Thánh Cao Đài, Sở Văn hóa Tây Ninh	Biểu tượng văn hóa – tôn giáo – kiến trúc	Được bảo tồn và sử dụng thường xuyên	Phát triển tour du lịch tâm linh, khu đô thị tôn giáo học, không gian văn hóa liên kết cộng đồng địa phương
10	Di tích lịch sử	Di tích Địa đạo Lợi Thuận	Di tích lịch sử chiến tranh tại huyện Bến Cầu, Tây Ninh.	Huyện Bến Cầu	UBND huyện Bến Cầu	Di tích chiến tranh quan trọng, ghi dấu chiến thắng trong cuộc kháng chiến.	Bảo tồn, quản lý và phát triển du lịch lịch sử	Khu du lịch chiến tranh, khu di tích lịch sử, bảo tàng chiến tranh
11	Công trình/di tích	Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, Chùa Gò Kén	Di tích lịch sử cách mạng và tôn giáo tiêu biểu	Huyện Tân Biên, Gò Dầu	Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch	Giá trị lịch sử, giáo dục truyền thống cách mạng	Bảo tồn tại chỗ, đầu tư hạ tầng, kết hợp phát triển du lịch	Khu du lịch lịch sử – sinh thái, bảo tàng ngoài trời, kết hợp không gian giáo dục truyền thống
12	Dự án bảo tồn	Vùng đất ngập nước hồ Dầu Tiếng (đề xuất)	Khu Ramsar tiềm năng, bảo vệ hệ sinh thái đất ngập nước	H. Tân Châu, Dương Minh Châu	Sở TNMT, Sở NN&PTNT tỉnh Tây Ninh, liên tỉnh Bình Phước – Bình Dương	Tính đa dạng sinh học cao, tài nguyên nước ngọt	Đang triển khai điều tra, thành lập và xây dựng luận chứng	Phát triển khu du lịch sinh thái kết hợp thủy sản, nghiên cứu học đường, khu nghỉ dưỡng bán nước
13	Di tích lịch sử	Căn cứ Trung ương Cục miền Nam	Di tích quan trọng trong lịch sử cách mạng, gắn liền với cuộc kháng chiến chống Mỹ.	Huyện Tân Biên, Tân Châu	BQL Di tích Cách mạng miền Nam	Di tích lịch sử, bảo tồn di sản văn hóa cách mạng.	Được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt	Du lịch lịch sử, bảo tồn và phát triển các di tích cách mạng
14	Di tích lịch sử	Địa đạo An Thới	Di tích lịch sử về các căn cứ chiến tranh, ghi dấu chiến thắng trong kháng chiến.	Thị xã Trảng Bàng	UBND TX Trảng Bàng	Di tích nổi bật về chiến tranh, biểu tượng cho sự kiên cường của quân và dân trong kháng chiến.	Bảo tồn và phát triển du lịch lịch sử	Khu du lịch chiến tranh, trung tâm di tích lịch sử
15	Di tích văn hóa vật thể	Tòa Thánh Cao Đài	Tòa thánh của Đạo Cao Đài, nơi hành hương và tham quan của tín đồ và du khách.	TP Tây Ninh	UBND TP Tây Ninh	Một trong những di tích tôn giáo độc đáo nhất tại Việt Nam, gắn liền với lịch sử tôn giáo của tỉnh.	Phát triển du lịch tôn giáo, hành hương	Du lịch tâm linh, khu nghỉ dưỡng sinh thái kết hợp tôn giáo
16	Di sản văn hóa phi vật thể	Lễ hội Đền Bà Linh Sơn Thánh Mẫu	Lễ hội tôn vinh Bà Linh Sơn, được tổ chức hàng năm tại núi Bà Đen, gắn liền với tín ngưỡng địa phương.	TP Tây Ninh, Huyện Dương Minh Châu	Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Tây Ninh	Lễ hội mang đậm giá trị văn hóa tôn giáo, thu hút nhiều tín đồ và du khách.	Được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia	Du lịch văn hóa, lễ hội, kết hợp với các dịch vụ nghỉ dưỡng
17	Di tích lịch sử	Di tích Địa đạo Lợi Thuận	Di tích chiến tranh ở huyện Bến Cầu, ghi dấu trong lịch sử kháng chiến.	Huyện Bến Cầu	UBND huyện Bến Cầu	Di tích chiến tranh nổi tiếng, thu hút khách tham quan tìm hiểu về lịch sử.	Bảo tồn di tích, phát triển du lịch chiến tranh	Khu du lịch lịch sử, bảo tàng chiến tranh
18	Di tích lịch sử	Di tích Đình Hiệp Ninh	Di tích đình thờ tổ tiên, nơi lưu giữ các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.	Huyện Gò Dầu	UBND huyện Gò Dầu	Di tích văn hóa địa phương, biểu tượng của sự tôn kính tổ tiên.	Được xếp hạng di tích cấp tỉnh, bảo tồn và phát triển du lịch	Du lịch văn hóa, tạo không gian nghỉ dưỡng
20	Di tích lịch sử	Di tích Căn cứ Cách mạng miền Nam	Một trong những căn cứ chiến lược của quân đội Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.	Huyện Tân Châu	UBND huyện Tân Châu	Di tích cách mạng đặc biệt, ghi dấu những chiến công lớn trong lịch sử.	Bảo tồn và phát triển du lịch lịch sử	Du lịch lịch sử, bảo tồn và phát triển các di tích cách mạng
21	Di tích văn hóa vật thể	Di tích Tháp Chót Mạt	Di tích kiến trúc cổ, thể hiện đặc trưng văn hóa và tôn giáo tại Tây Ninh.	Huyện Tân Biên	UBND huyện Tân Biên	Di tích cổ xưa, gắn liền với tín ngưỡng và sự phát triển của vùng đất Tây Ninh.	Được bảo tồn, phục hồi và phát triển du lịch	Du lịch di tích, kết hợp bảo tồn kiến trúc cổ
22	Di tích lịch sử	Khu Di tích Bến Đình	Di tích lịch sử liên quan đến những chiến công trong kháng chiến, gắn liền với cuộc chiến chống Mỹ.	Huyện Tân Biên, Tây Ninh	Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Tây Ninh	Di tích lịch sử quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.	Bảo tồn và phát triển du lịch lịch sử	Du lịch chiến tranh, bảo tàng lịch sử
23	Di tích lịch sử	Căn cứ Địa đạo An Lộc	Di tích chiến tranh trong chiến dịch miền Nam, là nơi ghi dấu những trận chiến lịch sử.	Huyện Tân Châu	UBND huyện Tân Châu	Căn cứ trong kháng chiến chống Mỹ	Bảo tồn, phát triển du lịch chiến tranh	Khu du lịch lịch sử, bảo tàng chiến tranh
24	Di tích văn hóa phi vật thể	Lễ hội Quan lớn Trà Vong	Lễ hội truyền thống của người Khmer tại Tây Ninh, thể hiện đậm nét bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc Khmer.	Huyện Tân Châu, Tây Ninh	Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Tây Ninh	Lễ hội đặc sắc của người Khmer, thu hút đông đảo du khách tham quan, tìm hiểu văn hóa.	Bảo tồn, phát triển qua lễ hội, truyền thống	Du lịch văn hóa, lễ hội, dịch vụ du lịch tôn giáo
25	Di tích lịch sử	Căn cứ Địa đạo Gò Dầu	Di tích chiến tranh với tầm quan trọng lớn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, hiện là điểm đến du lịch lịch sử.	Huyện Gò Dầu	UBND huyện Gò Dầu	Di tích lịch sử chiến tranh quan trọng, nơi ghi dấu những trận chiến lớn.	Bảo tồn di tích và phát triển du lịch	Du lịch lịch sử, bảo tàng chiến tranh
26	Loài động vật	Sếu đầu đỏ	Loài chim di cư quý hiếm, đặc trưng cho hệ sinh thái đất ngập nước của Tây Ninh.	VQG Lò Gò – Xa Mát, khu bảo tồn đất ngập nước Dầu Tiếng	Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Tây Ninh	Là loài chim di cư quan trọng, có giá trị bảo tồn cao trong hệ sinh thái đất ngập nước.	Bảo tồn và giám sát tại các khu bảo tồn thiên nhiên	Phát triển du lịch sinh thái, nghiên cứu bảo tồn loài chim
27	Loài thực vật	Cây Vén vên	Loài cây quý hiếm, đặc hữu của hệ sinh thái Tây Ninh, nằm trong diện bảo vệ.	VQG Lò Gò – Xa Mát	Ban quản lý VQG Lò Gò – Xa Mát	GGiá trị sinh thái cao, quan trọng trong bảo vệ môi trường rừng.	Bảo vệ tại các khu bảo tồn thiên nhiên	Phát triển khu du lịch sinh thái, nghiên cứu bảo tồn thực vật
28	Loài thực vật	Xoài rừng	Loài cây đặc hữu của Tây Ninh, là một phần trong các chương trình bảo vệ thực vật quý hiếm.	VQG Lò Gò – Xa Mát	Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Tây Ninh	Là loài cây đặc sản có giá trị sinh thái và kinh tế, sử dụng trong nhiều nghiên cứu bảo vệ cây cối rừng.	Bảo tồn trong khu vực rừng đặc dụng	Phát triển du lịch sinh thái, sản phẩm nông sản địa phương
29	Làng nghề	Nghề làm bánh tráng phơi sương Trảng Bàng	Làng nghề truyền thống nổi tiếng của Tây Ninh, sản phẩm đặc trưng trong ẩm thực địa phương.	Thị xã Trảng Bàng	UBND thị xã Trảng Bàng	Sản phẩm bánh tráng phơi sương Trảng Bàng là món ăn đặc sản, nổi tiếng	Được bảo tồn và phát triển qua các chương trình xúc tiến thương mại	Du lịch làng nghề, xây dựng không gian trải nghiệm văn hóa
30	Làng nghề	Nghề làm muối tôm ớt	Làng nghề làm muối tôm ớt tại Tây Ninh, nổi tiếng với phương pháp chế biến truyền thống, gắn liền với ẩm thực đặc trưng của địa phương.	Huyện Trảng Bàng	Sở Công Thương Tây Ninh	Đặc sản muối tôm ớt Tây Ninh là món ăn đặc trưng, được du khách ưa chuộng.	Được bảo tồn và phát triển thông qua việc nâng cao chất lượng sản phẩm	Du lịch ẩm thực, tổ chức các tour trải nghiệm sản xuất muối tôm ớt
31	Làng nghề	Nghề làm nón lá	Nghề làm nón lá truyền thống tại Tây Ninh, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương, gắn liền với đời sống của người dân Tây Ninh.	Huyện Gò Dầu, Trảng Bàng	UBND huyện Gò Dầu, Sở Công Thương Tây Ninh	Nón lá Tây Ninh được làm thủ công, sử dụng nguyên liệu tự nhiên, là sản phẩm văn hóa gắn với đời sống người dân nơi đây.	Bảo tồn và phát triển thông qua các dự án xúc tiến làng nghề	Du lịch làng nghề, tổ chức hội thảo, triển lãm sản phẩm nón lá
32	Di sản thiên nhiên	Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen	Hệ sinh thái đất ngập nước, bảo tồn đa dạng sinh học	Huyện Tân Hưng	Sở Tài nguyên và Môi trường Long An	Diện tích bảo tồn lớn, đa dạng sinh học	Bảo tồn nghiêm ngặt, nghiên cứu và giám sát	Khu nghỉ dưỡng sinh thái, du lịch sinh thái, giáo dục môi trường
33	Di tích lịch sử	Ngã Tư Đức Hòa	Khu di tích lịch sử, chứng tích kháng chiến	Huyện Đức Hòa	Sở Văn hóa và Thể thao Long An	Di tích kháng chiến, giá trị lịch sử lớn	Đang tu bổ, trùng tu di tích	Du lịch văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử
34	Văn hóa phi vật thể	Lễ hội làm Chay	Lễ hội truyền thống, tổ chức hằng năm tại Long An	Huyện Tân Hưng, Long An	Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Long An	Gìn giữ lễ hội văn hóa, giáo dục cộng đồng về di sản truyền thống	Được duy trì hàng năm	Tạo các sự kiện du lịch, tổ chức các lễ hội văn hóa, khu nghỉ dưỡng văn hóa
36	Di sản thiên nhiên	Đồng Tháp Mười	Khu vực đất ngập nước rộng lớn, sinh thái đặc biệt	Huyện Mộc Hóa, Tân Hưng	Sở Tài nguyên và Môi trường Long An	Quan trọng về sinh thái và du lịch sinh thái	Bảo tồn môi trường tự nhiên, khai thác bền vững	Khu sinh thái du lịch, trung tâm nghiên cứu bảo tồn
37	Công trình/Di tích	Khu lưu niệm Nguyễn Hữu Thọ	Khu di tích lịch sử, tưởng nhớ các lãnh tụ	Thành phố Tân An	UBND tỉnh Long An	Giá trị lịch sử, giáo dục	Được tôn tạo, bảo tồn lâu dài	Du lịch lịch sử, trung tâm văn hóa
38	Loài động vật	Cây dược liệu Đồng Tháp Mười	Bảo tồn cây dược liệu quý, phục vụ cho nghiên cứu và sản xuất	Huyện Đức Hòa, Long An	Sở Tài nguyên và Môi trường Long An	Đảm bảo bảo tồn cây dược liệu quý hiếm cho nghiên cứu khoa học	Đang bảo tồn và phát triển	Tạo khu du lịch sinh thái, khu nghiên cứu sinh học, khu nghỉ dưỡng cây dược liệu
39	Loài động vật	Rái cá, cá niếc hang	Loài đặc hữu, quý hiếm có mặt tại các khu bảo tồn	Khu bảo tồn Long An	Sở Tài nguyên và Môi trường Long An	Góp phần vào bảo vệ hệ sinh thái đất ngập nước	Đang bảo vệ trong các khu bảo tồn	Tạo khu sinh thái du lịch, bảo tồn động vật, kết hợp với giáo dục bảo vệ động vật
40	Làng nghề	Nghề dệt chiếu Tân Phước Tây	Nghề dệt chiếu truyền thống của Long An, sản phẩm thủ công mỹ nghệ	Tân Phước Tây, Long An	Sở Công thương Long An	Giữ gìn nghề thủ công truyền thống, phát triển sản phẩm du lịch	Đang bảo tồn và phát triển	Phát triển các khu làng nghề du lịch, kết hợp với các khu nghỉ dưỡng sinh thái
41	Làng nghề	Làng nghề làm nón lá Bình Lục	Làng nghề truyền thống làm nón lá, đặc sản nổi tiếng tại Long An	Bình Lục, Long An	Sở Công thương Long An	Tạo sản phẩm văn hóa, bảo tồn nghề truyền thống	Đang bảo tồn và phát triển	Du lịch văn hóa, phát triển làng nghề du lịch, kết hợp các sản phẩm thủ công

PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG VÀO TỪNG LOẠI HÌNH BẤT ĐỘNG SẢN

Từ hệ thống di sản được thống kê, có thể thấy mỗi loại hình bất động sản chính như khu đô thị, nghỉ dưỡng và công nghiệp đều sở hữu nền tảng đặc thù để tích hợp yếu tố bảo tồn, tạo giá trị phát triển bền vững. Không chỉ là sự hiện diện của các yếu tố văn hóa – sinh thái đa dạng, Tây Ninh – Long An còn đang hội đủ các điều kiện về vị trí chiến lược, tài nguyên bản địa và khung pháp lý phù hợp để biến di sản thành cấu phần cốt lõi trong định hình sản phẩm bất động sản tương lai.

Đối với khu đô thị

Hệ thống lễ hội truyền thống như Ok Om Bok, không gian âm nhạc Đờn ca tài tử, nghề cốm lá dứa hay chùa Gò Kén – nhà thờ Tân Hưng có thể được tích hợp vào thiết kế kiến trúc, cảnh quan và không gian cộng đồng. Việc tái hiện các yếu tố này trong quảng trường văn hóa, công viên chuyên đề, hoặc các cụm công trình biểu tượng không chỉ tạo bản sắc cho khu đô thị mà còn kích hoạt kinh tế đêm và kết nối cộng đồng bản địa. Với lợi thế có nhiều khu dân cư đô thị hóa mạnh như Bến Lức, Đức Hòa, Trảng Bàng, mô hình đô thị xanh – văn hóa tích hợp bảo tồn di sản hoàn toàn khả thi, đặc biệt trong bối cảnh người dân ngày càng ưu tiên không gian sống mang tính trải nghiệm và có chiều sâu văn hóa. Đây là hướng đi chiến lược giúp các chủ đầu tư không chỉ nâng giá trị sản phẩm mà còn xây dựng thương hiệu đô thị có bản sắc, thu hút cả cư dân lẫn khách du lịch nội vùng.

Đối với khu nghỉ dưỡng

Tài nguyên sinh thái đặc hữu như Núi Bà Đen, rừng Tà Thiết, vùng ngập nước Đồng Tháp Mười cùng các yếu tố tâm linh – tín ngưỡng tại chùa Bà, đền thờ các anh hùng dân tộc là nền tảng hiếm có để phát triển mô hình nghỉ dưỡng tích hợp du lịch tâm linh và sinh thái chữa lành. Khác với các vùng biển hay cao nguyên khác, Tây Ninh mang trong mình nét giao thoa giữa cảnh quan đồng bằng bán sơn địa, phù hợp để phát triển dòng sản phẩm wellness retreat, resort tâm linh – lịch sử và du lịch trải nghiệm bản địa. Hệ sinh thái núi Bà Đen có thể kết hợp các tuyến trekking – thiền định – chữa lành, còn khu vực Tân Biên – Mộc Hóa có thể xây dựng các cụm nghỉ dưỡng gắn với du lịch học đường và bảo tồn rừng biên giới. Việc kết nối các yếu tố văn hóa – lịch sử – sinh học vào sản phẩm nghỉ dưỡng không chỉ tăng thời gian lưu trú mà còn tạo ra trải nghiệm toàn diện cho du khách, phù hợp với xu hướng du lịch chậm và bền vững hiện nay.

Đối với khu công nghiệp

Đặc điểm nổi bật là hệ thống làng nghề, nghề truyền thống (như cốm, dệt thổ cẩm, làm bánh tráng, trồng lúa nước, nuôi cá lồng…), cùng với yếu tố văn hóa Khmer – Việt – Hoa đan xen tạo nền tảng để xây dựng mô hình KCN xanh, gắn kết với cộng đồng địa phương. Việc tích hợp các trung tâm trưng bày sản phẩm thủ công bản địa, bảo tàng sinh kế hoặc khu trải nghiệm nghề truyền thống ngay trong khu công nghiệp không chỉ làm tăng giá trị văn hóa – nhân văn của khu, mà còn tạo điểm cộng trong hồ sơ ESG đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Với tiềm năng là đầu mối logistics phía Tây Nam, kết nối với Campuchia và TP.HCM, các KCN tại Bến Lức, Trảng Bàng, Tân Hưng hoàn toàn có thể hướng đến tiêu chuẩn “Khu công nghiệp sinh thái bản địa hóa,” vừa hỗ trợ cộng đồng vừa gia tăng sự bền vững và giá trị thương hiệu dài hạn. Tích hợp cảnh quan bản địa, vật liệu xây dựng thân thiện, quy trình tiết kiệm nước – năng lượng và chương trình giao lưu cộng đồng là các yếu tố không thể thiếu trong định hướng phát triển công nghiệp gắn với bảo tồn.

Tổng thể, khả năng ứng dụng di sản – bảo tồn vào phát triển bất động sản tại Tây Ninh – Long An không chỉ là một giải pháp gia tăng giá trị sản phẩm, mà còn là một chiến lược phát triển toàn diện, giúp các khu đô thị, khu nghỉ dưỡng và khu công nghiệp đồng thời đạt được 4 mục tiêu: bảo tồn – phát triển – bản sắc – bền vững. Đây chính là yếu tố khác biệt giúp địa phương không chỉ bắt kịp mà còn dẫn dắt xu thế bất động sản gắn với di sản tại miền Nam trong giai đoạn tới.

CASE STUDY QUỐC TẾ: MÔ HÌNH BẢO TỒN – PHÁT TRIỂN BẤT ĐỘNG SẢN BỀN VỮNG

Chiang Mai, Thái Lan – Bảo tồn di sản đô thị kết hợp phát triển du lịch sinh thái

Chiang Mai là một hình mẫu thành công của Thái Lan trong việc tích hợp bảo tồn di sản với phát triển không gian đô thị và ngành bất động sản. Trung tâm lịch sử của thành phố được quy hoạch lại vào năm 2016 với sự hỗ trợ từ Văn phòng Phát triển Đô thị Quốc gia (National Urban Development Office), kết hợp với các chuyên gia từ UNESCO Bangkok. Quy hoạch mới yêu cầu tất cả công trình trong vùng lõi phải tuân thủ giới hạn chiều cao, sử dụng vật liệu truyền thống như gỗ teak, gạch đất nung và mái ngói đỏ bản địa.

Ngoài ra, thành phố phát triển hệ thống du lịch sinh thái cộng đồng dựa vào cảnh quan sông Ping và vùng đệm rừng Doi Suthep. Mô hình này giúp tăng giá trị bất động sản vùng lõi lên 30% trong vòng 4 năm (theo Chiang Mai Planning Review, 2021), đồng thời làm tăng tỉ lệ lưu trú của khách du lịch tại các mô hình nhà ở truyền thống, homestay, boutique resort. Bên cạnh đó, hệ sinh thái startup địa phương phát triển mạnh, nhất là trong lĩnh vực kiến trúc – bảo tồn – dịch vụ trải nghiệm.

Siena và vùng đồi Tuscany, Ý – Bảo tồn cảnh quan văn hóa trong bất động sản nông nghiệp – nghỉ dưỡng

Siena – một thành phố trung cổ nổi tiếng thuộc vùng Tuscany, đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới từ năm 1995. Thành phố và toàn bộ vùng đồi xung quanh được quy hoạch theo mô hình “di sản sống” (living heritage), kết hợp giữa bảo tồn đô thị cổ, duy trì không gian nông nghiệp truyền thống và phát triển loại hình bất động sản nghỉ dưỡng – trải nghiệm.

Quy hoạch vùng nông thôn Tuscany (dẫn theo Regione Toscana, 2022) nghiêm ngặt về xây dựng mới: tất cả dự án bất động sản – dù là villa nghỉ dưỡng hay homestay – đều phải sử dụng vật liệu địa phương (đá thô, mái ngói gạch đỏ), giới hạn diện tích xây dựng và duy trì tối đa diện tích cảnh quan mở. Các trang trại nho, ô-liu, nông sản hữu cơ cũng được tích hợp vào mô hình nghỉ dưỡng – giáo dục nông nghiệp – du lịch trải nghiệm.

Hiệu quả về mặt phát triển bất động sản rõ rệt: theo ước tính của Tuscany Heritage & Planning Office (2023), tỷ lệ lấp đầy tại các dự án bất động sản nghỉ dưỡng tại vùng này đạt hơn 85% mỗi mùa cao điểm, trong khi giá trị chuyển nhượng trung bình cao hơn 25–40% so với các khu vực nông thôn khác của Ý không có chính sách bảo tồn tích hợp.

ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Từ hệ thống di sản phong phú và giá trị bảo tồn đã được thống kê, Tây Ninh – Long An đang sở hữu tiềm năng nền tảng để phát triển bất động sản bền vững gắn với các mục tiêu SDG 11 (Thành phố bền vững), SDG 15 (Bảo tồn đa dạng sinh học) và SDG 17 (Hợp tác phát triển).

Về mặt chiến lược, việc phát triển khu đô thị và khu nghỉ dưỡng tại khu vực cần lồng ghép các yếu tố bảo tồn văn hóa – tự nhiên với giải pháp công nghệ và cộng đồng, cụ thể:

Ứng dụng công nghệ xanh và vật liệu địa phương: Khuyến khích phát triển các dự án bất động sản sử dụng vật liệu địa phương như tre, gỗ dầu, gạch đất nung truyền thống để tạo ra bản sắc khu vực, đồng thời giảm dấu vết carbon. Các công nghệ AR/VR có thể được tích hợp để tái hiện không gian văn hóa truyền thống như lễ hội Óc Om Bóc, nghệ thuật hát dù kê hoặc các nghi lễ Khmer – Cao Đài.
Phát triển hệ sinh thái giáo dục – văn hóa – du lịch trải nghiệm: Xây dựng các bảo tàng số, công viên chủ đề, trung tâm trải nghiệm văn hóa dân tộc thiểu số hoặc di sản tôn giáo, nhằm kết nối di sản với cư dân và du khách. Các chương trình tour học đường, du lịch tâm linh sinh thái, trại sáng tạo cho giới trẻ về văn hóa bản địa là hướng đi tiềm năng.
Kết nối cộng đồng bản địa vào chuỗi giá trị bất động sản: Mô hình phát triển không chỉ hướng đến giá trị kinh tế mà còn bảo đảm lợi ích cộng đồng thông qua việc tạo sinh kế cho người dân địa phương như phát triển homestay, sản phẩm OCOP, các dịch vụ du lịch, biểu diễn nghệ thuật và nông nghiệp sinh thái – tâm linh.
Thiết lập cơ chế quản trị bảo tồn tích hợp: Chính quyền cần ban hành cơ chế phối hợp liên ngành giữa Sở Văn hóa – Thể thao – Du lịch, Sở Xây dựng, Sở Kế hoạch & Đầu tư để kiểm soát quy hoạch và phát triển dự án gắn với tiêu chí di sản. Có thể thiết lập một “Quỹ Phát triển đô thị trên nền tảng di sản” với sự tham gia của khu vực tư nhân, hợp tác công – tư (PPP) và tổ chức quốc tế.

Những định hướng trên không chỉ tạo nền tảng phát triển bất động sản khác biệt và có bản sắc, mà còn đưa Tây Ninh – Long An trở thành hình mẫu trong chuyển đổi từ vùng nông nghiệp truyền thống sang hệ sinh thái kinh tế văn hóa – xanh – thông minh – gắn với bảo tồn.

KẾT LUẬN

Tây Ninh sau sáp nhập Long An không chỉ tăng về quy mô địa lý, dân số, mà còn sở hữu hệ sinh thái di sản – bảo tồn đa tầng, từ văn hóa bản địa, tín ngưỡng tôn giáo, đa dạng sinh học cho đến hệ thống di sản vật thể – phi vật thể độc đáo. Đây là những yếu tố cốt lõi cần được đặt làm trung tâm trong chiến lược phát triển bất động sản bền vững tại vùng này.

Việc tích hợp bảo tồn vào các loại hình bất động sản – từ khu đô thị sinh thái – văn hóa, khu nghỉ dưỡng tâm linh – tự nhiên, đến khu công nghiệp sinh thái gắn với làng nghề – nông nghiệp – vật liệu bản địa – chính là lời giải mang tính dài hạn. Điều này không chỉ tạo khác biệt về thị trường mà còn góp phần định vị thương hiệu địa phương trong bối cảnh cạnh tranh vùng ngày càng cao sau sáp nhập hành chính.

Sen Vàng, với vai trò là đơn vị tư vấn phát triển dự án chiến lược, nhận thấy đây là thời điểm vàng để chính quyền và nhà đầu tư chủ động đưa ra các giải pháp tích hợp: quy hoạch thông minh, bảo tồn chủ động, kết nối cộng đồng, và phát triển giá trị kinh tế – văn hóa – sinh thái toàn diện. Phát triển bất động sản trên nền tảng di sản không chỉ là trách nhiệm với lịch sử, mà còn là đầu tư chiến lược cho tương lai bền vững của vùng đất này.

Xem thêm tại đây:

Hệ sinh thái đô thị & Vai trò của kiến trúc sinh thái bền vững

08 Lợi Ích Khi Doanh Nghiệp Bất Động Sản Xây Dựng và Triển Khai Báo Cáo ESG – Phát Triển Bền Vững – Sen Vàng Data – Cổng thông tin Bất động sản hàng đầu Việt Nam

Trên đây là những thông tin tổng quan về “Ứng dụng di sản và bảo tồn trong phát triển sản phẩm bất động sản tại Tây Ninh” do Sen Vàng Group thực hiện. Hy vọng những nội dung này sẽ giúp các chủ đầu tư, nhà phát triển và doanh nghiệp bất động sản có thêm góc nhìn chiến lược trong việc khai thác giá trị bản địa, hướng tới phát triển bền vững và khác biệt hóa sản phẩm trên thị trường. Ngoài ra để xem thêm các bài viết về tư vấn phát triển dự án, anh chị, bạn đọc có thể truy cập trang web https://senvangdata.com.vn/.