Sự hình thành và phát triển của báo cáo phát triển bền vững trên thế giới

6 Tháng Một, 2024

Báo cáo phát triển bền vững đã trở thành một yếu tố quan trọng đối với cộng đồng quốc tế, đánh dấu một sự thay đổi quan trọng trong cách chúng ta đánh giá và định hình tương lai của hành vi kinh doanh và xã hội. Trải qua một hành trình dài và phức tạp, sự hình thành và phát triển của báo cáo này đã ghi chép lại những bước quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống giám sát và đánh giá hiệu suất không chỉ dựa trên khía cạnh kinh tế mà còn chú trọng đến tác động xã hội và môi trường. Trong bài viết này, hãy cùng Sen Vàng Group tìm hiểu về sự hình thành và phát triển của báo cáo phát triển bền vững trên thế giới.

Năm 1987, Ủy ban Môi trường và Phát triển Thế giới đặt ra mục tiêu tham vọng về phát triển bền vững – mô tả phát triển bền vững là ‘sự phát triển đáp ứng nhu cầu của hiện tại mà không gây tổn hại đến khả năng của các thế hệ tương lai trong việc đáp ứng nhu cầu của chính họ. Cụm từ “phát triển bền vững” được nhắc đến chính thức lần đầu tiên trong Báo cáo Brundtland năm 1987 của Liên hợp quốc.

Có rất nhiều khía cạnh của phát triển bền vững nhưng thường được nhắc đến nhiều nhất là ba yếu tố:

Kinh tế bền vững
Xã hội bền vững
Môi trường bền vững.

Báo cáo phát triển bền vững ra đời là sự bổ sung cho các báo cáo tài chính truyền thống trên các khía cạnh thông tin về chính sách và thực hành các vấn đề liên quan đến xã hội và môi trường của doanh nghiệp (DN).

Hiện nay, đa số các công ty đại chúng lớn trên thế giới đều thực hiện một dạng nào đó của báo cáo phát triển bền vững. Thông thường, những công ty này sẽ công bố một báo cáo phát triển bền vững riêng biệt song song với báo cáo thường niên của công ty. Năm 2020, 90% các công ty trong danh sách S&P 500 (Mỹ) đã công bố báo cáo phát triển bền vững riêng biệt.

Điểm danh các công ty trong S&P500 (Mỹ). Nguồn: Sen Vàng tổng hợp

Một dạng khác để các công ty truyền đạt các thông tin về phát triển bền vững là thông qua các báo cáo tích hợp, trong đó thông tin về chính sách và hoạt động xã hội, môi trường của DN được đưa chung vào trong báo cáo thường niên.

Báo cáo phát triển bền vững xuất hiện từ cuối những năm 1990, gắn liền với sự ra đời của sáng kiến báo cáo toàn cầu (Global Reporting Initiative, gọi tắt là GRI), một tổ chức tiêu chuẩn độc lập quốc tế giúp các DN, chính phủ và các tổ chức khác hiểu và truyền đạt tác động của họ đối với các vấn đề về phát triển bền vững như biến đổi khí hậu, nhân quyền và tham nhũng.

Tiêu chuẩn GRI tạo ra một tiếng nói chung cho các tổ chức và các bên liên quan, để truyền đạt và được hiểu rõ các tác động về kinh tế, môi trường và xã hội của tổ chức. Tiêu chuẩn này được xác lập để tăng cường khả năng so sánh toàn cầu và chất lượng thông tin về những tác động này, qua đó nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của tổ chức.

Tổng quan về bộ tiêu chuẩn GRI. Nguồn: Sen Vàng

Báo cáo Phát triển Bền vững dựa trên Tiêu chuẩn GRI phải đánh giá các tác động tích cực và tiêu cực của tổ chức đối với mục tiêu phát triển bền vững một cách cân bằng và hợp lý.

Thông tin cung cấp thông qua báo cáo phát triển bền vững cho phép các bên liên quan nội bộ và bên ngoài đưa ra quan điểm và quyết định dựa trên thông tin đầy đủ về sự đóng góp của tổ chức cho mục tiêu phát triển bền vững.

Các chủ đề chính trong báo cáo phát triển bền vững

Vậy những thông tin nào có thể tìm thấy trong báo cáo phát triển bền vững?

Báo cáo bền vững có thể bao gồm một phạm vi rộng các chủ đề. Thường thì các vấn đề về môi trường, xã hội và quản lý được xem là những phần chính của báo cáo bền vững. Tuy nhiên, các tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế mới nổi đều đã mở rộng và sàng lọc lại tiêu chí của các hoạt động và công tác báo cáo có liên quan đến phát triển bền vững.

Ví dụ: nội dung báo cáo bền vững có thể được xây dựng theo Hướng dẫn dành cho các doanh nghiệp đa quốc gia của OECD11, Các Nguyên tắc của UNGC12 hay ISO 2600013. Mặc dù không có một mẫu hay nội dung chuẩn nào cho báo cáo bền vững của doanh nghiệp, các công ty cần báo cáo thông tin quan trọng đối với công ty và đối với các bên liên quan (ví dụ như nguyên liệu, xem phần dưới)

Các nội dung chính có trong báo cáo phát triển bền vững. Nguồn: Sen Vàng

Ban đầu, các báo cáo phi tài chính theo chuẩn của báo cáo tài chính, dựa trên quyền sở hữu và giám sát và các thông tin của chu trình năm hoạt động gần nhất. Tuy nhiên, nhiều hướng dẫn báo cáo phi tài chính đã thay đổi để bao gồm cả những vấn đề về chuỗi giá trị và các thông tin về tương lai (ví dụ GRI G4, IIRC14, của GHG Scope 3).

Bảng 1 trình bày và phân loại các chủ đề người đọc có thể tìm thấy trên báo cáo phát triển bền vững. Nguồn: Sen Vàng tổng hợp

Bên cạnh đó, mẫu thông tin có trong báo cáo phát triển bền vững được thể hiện như bảng bên trên như sau:

Bảng trên là một bản tóm tắt đa dạng về các chủ đề được thảo luận trong báo cáo phát triển bền vững, bao gồm nhưng không giới hạn vào khí thải nhà kính, lao động trẻ em, bình đẳng giới và phân biệt chủng tộc, phúc lợi động vật, độ an toàn của sản phẩm, và nhiều vấn đề khác. Điều này đặt ra sự khác biệt rõ ràng so với báo cáo tài chính truyền thống, mà thường chỉ tập trung vào các thông tin tài chính chủ yếu để phục vụ cho nhà đầu tư.

Trong khi báo cáo tài chính truyền thống thường chỉ quan tâm đến việc cung cấp thông tin cho nhà đầu tư, báo cáo phát triển bền vững mở rộng phạm vi của mình để đáp ứng nhu cầu và mong muốn của một loạt các bên liên quan, bao gồm những người đầu tư, chủ nợ, nhân viên, khách hàng, Chính phủ, và cộng đồng. Điều này làm tăng tầm quan trọng của báo cáo phát triển bền vững, biến nó thành một công cụ quan trọng không chỉ để đo lường hiệu suất kinh doanh mà còn để thể hiện cam kết và ảnh hưởng của doanh nghiệp đối với các vấn đề xã hội và môi trường.

Ngoài việc đề cập đến nhiều lĩnh vực khác nhau trong báo cáo phát triển bền vững, một thách thức lớn đối với những người mới tiếp xúc với loại báo cáo này là tính không nhất quán trong cấu trúc và thuật ngữ sử dụng. Nguyên nhân chính của vấn đề này xuất phát từ việc báo cáo phát triển bền vững hiện nay chủ yếu dựa trên nguyên tắc tự nguyện và chưa được quy định bắt buộc bởi hệ thống kế toán quốc gia. Thậm chí, tên gọi của loại báo cáo này cũng thường không nhất quán.

Trong khi ở ngoại ô Mỹ, “báo cáo phát triển bền vững” là thuật ngữ phổ biến nhất, tại Mỹ, các công ty thường đề cập đến nó như “báo cáo trách nhiệm xã hội.” Trong giai đoạn những năm 1990, thuật ngữ “báo cáo ba dòng cuối” (triple-bottom-line report, hay TBL) cũng được sử dụng rộng rãi, nói đến ba yếu tố chính mà các báo cáo này quan tâm, bao gồm kinh tế, xã hội và môi trường.

Một thuật ngữ khác là “báo cáo ESG” (Environment – môi trường, Social – xã hội, Governance – quản trị), thường được sử dụng để mô tả mối liên quan chặt chẽ giữa trách nhiệm xã hội và cách tổ chức được quản trị. Sự đa dạng trong thuật ngữ này tạo ra sự hiểu lầm và khó khăn cho những người đọc và đánh giá báo cáo, tăng thêm thách thức trong việc so sánh và đánh giá hiệu suất bền vững của các tổ chức.

Trên đây là những thông tin tổng quan về “Sự hình thành và phát triển của báo cáo phát triển bền vững trên thế giới” do Sen Vàng Group cung cấp. Hy vọng với những thông tin trên có thể giúp cho các doanh nghiệp bắt kịp được những xu hướng trong thời đại mới. Ngoài ra để xem thêm các bài viết về tư vấn phát triển dự án, báo cáo phát triển bền vững anh chị, bạn đọc có thể truy cập trang web senvangdata.com/.