Doanh nghiệp Việt Nam vẫn coi nhẹ phát triển bền vững

15 Tháng mười hai, 2024

Phát triển bền vững là quá trình đáp ứng các nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của thế hệ tương lai. Khái niệm này dựa trên sự cân bằng giữa ba trụ cột chính: kinh tế, xã hội và môi trường. Điều này đảm bảo sự thịnh vượng lâu dài cho cá nhân, doanh nghiệp và toàn xã hội.

Hội thảo “Vai trò của cơ sở giáo dục và doanh nghiệp trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững”

Nguồn: senvang tổng hợp

Trong kinh tế hiện đại, phát triển bền vững đóng vai trò then chốt. Thứ nhất, nó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn, tránh những rủi ro từ khai thác tài nguyên không kiểm soát. Thứ hai, phát triển bền vững tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh nhờ ứng dụng các mô hình kinh doanh bền vững và công nghệ xanh. Thứ ba, nó giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu bất bình đẳng xã hội, đồng thời bảo vệ môi trường sống cho thế hệ sau.

Phát triển bền vững (PTBV) trong các doanh nghiệp Việt Nam đang có những bước tiến đáng ghi nhận nhưng vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Các doanh nghiệp ngày càng quan tâm hơn đến việc kết hợp yếu tố môi trường, xã hội và quản trị (ESG) vào hoạt động kinh doanh. Xu hướng báo cáo PTBV đang gia tăng với việc tích hợp thông tin môi trường và xã hội vào chiến lược kinh doanh, nhằm đạt được sự minh bạch và thu hút sự quan tâm từ các nhà đầu tư quốc tế. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những hạn chế, bao gồm nguồn lực tài chính, nhân lực và nhận thức không đồng đều giữa các doanh nghiệp. Đặc biệt, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) gặp khó khăn trong việc triển khai chiến lược PTBV do thiếu hụt các công cụ và nguồn vốn cần thiết. Mặc dù vậy, việc hỗ trợ từ phía chính phủ, như các chương trình ưu đãi và đào tạo, đang giúp cải thiện tình hình.

Bài viết này Senvangdata nhằm phân tích các yếu tố chính ảnh hưởng đến quá trình phát triển bền vững, bao gồm sự cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường và những hạn chế trong quản lý kinh tế – xã hội. Đồng thời, bài viết đề xuất các giải pháp thiết thực như ứng dụng công nghệ xanh, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, và xây dựng mô hình kinh doanh bền vững để giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu phát triển dài hạn. Ngoài ra, nội dung còn hướng tới việc thúc đẩy nhận thức của khách hàng và đối tác về tầm quan trọng của phát triển bền vững đối với môi trường cũng như lợi ích kinh tế lâu dài.

Tình hình phát triển bền vững tại doanh nghiệp Việt Nam

Phát triển bền vững là một khái niệm toàn cầu quan trọng, trong đó nhấn mạnh việc đáp ứng nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai. Theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam, phát triển bền vững được xác định là một yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2021-2030, với tầm nhìn đến năm 2045. Mục tiêu là phát triển một nền kinh tế thị trường hiện đại, dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng thời chú trọng bảo vệ môi trường và khai thác tài nguyên thiên nhiên hợp lý. Vai trò của phát triển bền vững không chỉ giúp đảm bảo sự ổn định trong phát triển kinh tế mà còn giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển con người, và bảo vệ hệ sinh thái.

Đại Hội XIII_ Nguồn: senvang tổng hợp

Cụ thể, về phát triển kinh tế, luôn đảm bảo chính sách, đường lối phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa; về phát triển xã hội, nâng cao các chính sách an sinh xã hội, văn hóa, giáo dục đào tạo, y tế, phát triển con người.

“Về kinh tế, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân khoảng 7%/năm; GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đến năm 2030 đạt khoảng 7.500 USD; tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo đạt khoảng 30% GDP, kinh tế số đạt khoảng 30% GDP; tỷ lệ đô thị hóa đạt trên 50%. Tổng đầu tư xã hội bình quân đạt 33 – 35% GDP; nợ công không quá 60% GDP; đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng đạt 50%; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân đạt trên 6,5%/năm; giảm tiêu hao năng lượng tính trên đơn vị GDP ở mức 1 – 1,5%/năm.

Về xã hội, chỉ số phát triển con người (HDI) duy trì trên 0,74; tuổi thọ bình quân đạt 75 tuổi, trong đó thời gian sống khỏe mạnh đạt tối thiểu 68 năm; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 35 – 40%; tỷ trọng lao động nông nghiệp trong tổng lao động xã hội giảm xuống dưới 20%.

Về môi trường, tỷ lệ che phủ rừng ổn định ở mức 42%; tỷ lệ xử lý và tái sử dụng nước thải ra môi trường lưu vực các sông đạt trên 70%; giảm 9% lượng phát thải khí nhà kính; 100% các cơ sở sản xuất kinh doanh đạt quy chuẩn về môi trường; tăng diện tích các khu bảo tồn biển, ven biển đạt 3 – 5% diện tích tự nhiên vùng biển quốc gia”.

Yếu tố chính trong phát triển bền vững_ Nguồn: senvang tổng hợp

Nguyên nhân khiến doanh nghiệp chưa chú trọng phát triển bền vững

1. Hạn chế về nhận thức

Một trong những nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp chưa chú trọng đến phát triển bền vững là do hạn chế về nhận thức. Nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích lâu dài mà phát triển bền vững mang lại. Họ thường tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn mà bỏ qua tác động tích cực của việc bảo vệ môi trường, cải thiện cộng đồng và tăng trưởng bền vững. Chỉ khi nhận thức được rằng phát triển bền vững có thể nâng cao hình ảnh thương hiệu, cải thiện lòng tin của khách hàng và gia tăng khả năng cạnh tranh, doanh nghiệp mới có thể thay đổi tư duy và cam kết thực hiện các chiến lược bền vững lâu dài.

2. Khó khăn về tài chính và nguồn lực

Khó khăn tài chính là một rào cản lớn đối với doanh nghiệp trong việc thực hiện các dự án phát triển bền vững. Việc đầu tư vào các giải pháp xanh, như công nghệ thân thiện với môi trường hay quy trình sản xuất bền vững, thường đòi hỏi chi phí đầu tư ban đầu cao và thời gian dài để thu hồi vốn. Điều này làm nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, do dự trong việc thực hiện các chiến lược bền vững, vì họ không muốn chịu rủi ro tài chính hoặc khó khăn trong việc huy động nguồn lực.

3. Thiếu khung pháp lý và chính sách hỗ trợ cụ thể

Mặc dù các doanh nghiệp ngày càng nhận ra tầm quan trọng của phát triển bền vững, nhưng việc thiếu các cơ chế pháp lý và chính sách hỗ trợ cụ thể đã gây khó khăn trong việc triển khai. Các quy định và tiêu chuẩn liên quan đến phát triển bền vững hiện nay chưa được đồng bộ và thiếu sự rõ ràng, dẫn đến việc doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc áp dụng các biện pháp bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động xấu đến xã hội. Hơn nữa, việc thiếu một hệ thống chứng nhận uy tín cũng khiến những sản phẩm, dịch vụ bền vững khó được công nhận rộng rãi trên thị trường.

Nguyên nhân doanh nghiệp chưa chú trọng đến phát triển bền vững_ Nguồn: senvang tổng hợp

Hệ quả khi doanh nghiệp coi nhẹ phát triển bền vững

Hệ quả khi doanh nghiệp coi nhẹ phát triển bền vững là vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều khía cạnh. Trước hết, việc thiếu cam kết với phát triển bền vững có thể làm suy giảm uy tín thương hiệu, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng hiện đại ưu tiên những sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Ngoài ra, doanh nghiệp dễ đối mặt với các rủi ro pháp lý do không tuân thủ các quy định ngày càng nghiêm ngặt về bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội. Đồng thời, việc không tập trung vào phát triển bền vững còn khiến doanh nghiệp đánh mất cơ hội thu hút các nhà đầu tư và đối tác tiềm năng, những người đang ưu tiên các doanh nghiệp có chiến lược dài hạn bền vững. Cuối cùng, sự thờ ơ với phát triển bền vững không chỉ gây tổn hại đến tài chính mà còn làm suy giảm năng lực cạnh tranh, dẫn đến khó khăn trong việc tồn tại và phát triển trên thị trường toàn cầu.

Tổng giám đốc CGS Nguyễn Viết Thịnh (bên phải) tại hội thảo “ESG in action”

Giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững trong doanh nghiệp Việt Nam

Xuất phát từ thực trạng trên, tùy ngành nghề, quy mô và mục tiêu mà mỗi DN có kế hoạch, chiến lược thực hiện ESG phù hợp, tuy nhiên, để có cơ sở xây dựng lộ trình và thực hành ESG đạt hiệu quả cao nhất, các DN cần tập trung vào một số giải pháp trọng tâm sau.

Một số giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững_ Nguồn: senvang tổng hợp

Thứ nhất, xác định tầm nhìn, mục tiêu, hiện trạng: DN cần có tầm nhìn, mục tiêu bền vững; xác định những vấn đề về môi trường và xã hội quan trọng, liên quan đến lĩnh vực hoạt động. Cùng với đó là mục tiêu, giải pháp cụ thể để xử lý (giảm phát thải, gia tăng sử dụng năng lượng tái tạo, đảm bảo chuỗi cung ứng công bằng…). Đồng thời, DN cũng cần tự đánh giá tình hình tài chính, nguồn nhân lực, vị trí…; tìm hiểu mức độ ảnh hưởng khi áp dụng các quy tắc PTBV theo ESG vào hoạt động của đơn vị.

Thứ hai, thiết lập chiến lược: Dựa trên 3 trụ cột Môi trường – Xã hội – Quản trị của ESG, DN lên ý tưởng và thiết lập chiến lược phù hợp; xây dựng kế hoạch dựa trên các chỉ số, tiêu chí để theo dõi quá trình phát triển, đánh giá tác động, chẳng hạn như lượng năng lượng tiêu thụ, khí thải các-bon, tỷ lệ tái chế… từ đó đề ra chiến lược sử dụng tài nguyên một cách hợp lý, hiệu quả. DN cũng nên phát triển kế hoạch cho chuỗi cung ứng và hợp tác với đối tác để nâng cao hiệu suất, giảm thiểu tác động đến môi trường, đồng thời mở ra cơ hội kinh doanh và nâng cao thương hiệu, hướng đến mục tiêu PTBV.

Thứ ba, đào tạo kiến thức về ESG cho DN: Đây là điều rất cần thiết, có thể thực hiện thông qua một số hình thức nhứ: (i) Đào tạo nội bộ: Tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo, hội thảo hoặc khóa học nội bộ với chuyên gia về ESG để giới thiệu, thảo luận về khái niệm cơ bản và thực hành ESG trong ngành của từng loại hình DN. (ii) Khóa học trực tuyến: Đăng ký khóa học trực tuyến về ESG từ các tổ chức, trường đại học hoặc đơn vị đào tạo chuyên nghiệp với những nội dung cập nhật và thích hợp cho DN. (iii) Tư vấn từ chuyên gia: Tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia hoặc công ty tư vấn ESG để hỗ trợ DN hiểu rõ hơn về vấn đề triển khai và đánh giá ESG. (iv) Thực hành, học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình điểm trong triển khai ESG thông qua những chuyến tham quan trực tiếp, từ đó giúp DN có chiến lược áp dụng hiệu quả. (v) Phát triển hệ thống theo dõi, đánh giá kết quả triển khai ESG để đo lường hiệu quả và thúc đẩy sự cải thiện liên tục cho DN.

Thứ tư, xây dựng lộ trình chuyển đổi ESG và kế hoạch thực hiện các mục tiêu PTBV: Để quá trình thực thi ESG được thuận lợi thì vấn đề xây dựng lộ trình chuyển đổi các mô hình trong DN là rất cần thiết. Đây cũng là căn cứ quan trọng để nhân sự thích nghi và phối hợp thực hiện một cách nhanh chóng, hiệu quả. Trước khi thực hiện, DN cần tổng hợp những yếu tố nên điều chỉnh và nhân sự liên quan, đảm bảo tiến độ, khả năng thành công. Trong quá trình thực hiện giải pháp theo kế hoạch đã đề ra, DN nên khuyến khích, thường xuyên thông báo nội bộ để nhân viên hiểu rõ và có động lực cho sự PTBV thật sự.

Thứ năm, đánh giá, báo cáo và tối ưu: Để đảm bảo chiến lược PTBV đạt hiệu quả, DN cần thực hiện việc theo dõi, đánh giá thường xuyên, qua đó xác định điểm mạnh, điểm yếu để tìm giải pháp cải thiện hiệu suất và tối ưu hóa quy trình. Công cụ, phương pháp đánh giá có thể bao gồm theo dõi tiến độ đối với các mục tiêu bền vững đã đề ra; đánh giá tác động môi trường; kiểm tra việc tuân thủ quy định của pháp luật; khảo sát ý kiến khách hàng… Cuối cùng, DN cần truyền đạt thông tin về ESG đến các tổ chức liên quan và cộng đồng để thể hiện nỗ lực hướng đến PTBV với khách hàng, đối tác, cổ đông.

Thứ sáu, xác định mối quan hệ tương hỗ giữa CĐS và chuyển đổi xanh: Tính bền vững đang là ưu tiên hàng đầu trong hoạt động của mọi DN trên toàn thế giới và mục tiêu ESG là một trong những trọng tâm chính của các chương trình CĐS. Kết quả nghiên cứu từ BCG Global Digital Transformation Survey 2021 chỉ ra, có tới 80% DN có kế hoạch gia tăng đầu tư vào tính bền vững và 60% DN coi ESG là tiêu chí chủ chốt trong việc lựa chọn, ưu tiên sáng kiến số. CĐS là phương tiện để hiện thực hóa mục tiêu ESG và ngược lại, ESG giúp định hình tiêu chuẩn, thủ tục, quy định, thỏa thuận… để thực hiện hiệu quả các chương trình CĐS. Do đó, về mặt chiến lược, để đạt được mục tiêu ESG và xây dựng tính bền vững như một lợi thế cạnh tranh, DN cần tích hợp chuyển đổi xanh, CĐS vào chiến lược kinh doanh một cách có hệ thống ngay từ đầu theo 4 bước: Khảo sát và đánh giá; tích hợp mục tiêu ESG; xây dựng lộ trình Digital ESG; nâng cao nhận thức. Trong đó, con người luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu, vì vậy, DN cần ưu tiên chuyển đổi về tư duy thông qua các chương trình nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực số, từ việc đào tạo, truyền thông, hướng tới xây dựng giải pháp toàn diện là văn hóa số.

Cao Trí Dũng, Chủ tịch Hiệp hội lữ hành Việt Nam, Phó chủ tịch Hiệp hội du lịch Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội du lịch Đà Nẵng chia sẻ về vai trò của cơ sở giáo dục và doanh nghiệp du lịch trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững

ESG không chỉ là xu hướng mà còn là khuôn khổ quan trọng cho sự bền vững và thành công của DN. Với mục tiêu tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam không chỉ trở thành nước có nền nông nghiệp hàng đầu thế giới mà còn là quốc gia có ngành công nghiệp chế biến hiện đại, hiệu quả và thân thiện với môi trường, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ DN trong nước phát triển theo định hướng bền vững. Bằng cách hiểu được động lực đằng sau ESG và triển khai chiến lược trên thực tế, hy vọng các DN Việt Nam có thể vượt qua được mọi khó khăn, thách thức, áp dụng hiệu quả ESG vào họat động sản xuất kinh doanh, hướng đến PTBV, lâu dài.

Phát triển bền vững đối với doanh nghiệp là điều không thể phủ nhận trong bối cảnh hiện nay. Đây không chỉ là một xu hướng, mà còn là chiến lược dài hạn giúp doanh nghiệp gia tăng giá trị thương hiệu, tối ưu hóa chi phí và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững. Việc đầu tư vào phát triển bền vững không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn thể hiện trách nhiệm xã hội và môi trường, tạo niềm tin nơi khách hàng, đối tác và nhà đầu tư.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng phức tạp, sự chung tay từ doanh nghiệp, nhà nước và toàn xã hội là yếu tố then chốt để thúc đẩy phát triển bền vững. Doanh nghiệp cần tiên phong trong việc áp dụng các giải pháp xanh và có trách nhiệm, nhà nước cần ban hành các chính sách hỗ trợ và khuyến khích, trong khi cộng đồng cần nâng cao nhận thức và hành động vì môi trường. Chỉ khi tất cả các bên cùng chung tay, chúng ta mới có thể xây dựng một nền kinh tế phát triển bền vững, bảo đảm lợi ích lâu dài cho các thế hệ mai sau.

Trên đây là những thông tin tổng quan về ” Doanh nghiệp Việt Nam vẫn coi nhẹ phát triển bền vững ” do Sen Vàng Group cung cấp. Hy vọng với những thông tin trên giúp chủ đầu tư, nhà đầu tư và doanh nghiệp có thêm những thông tin về một trong những tiêu chí cần cân nhắc, xem xét trước khi đầu tư. Ngoài ra để xem thêm các bài viết về tư vấn phát triển dự án, anh chị, bạn đọc có thể truy cập trang web senvangdata.com