Tài chính xanh: Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam

16 Tháng mười hai, 2024

Tài chính xanh đang ngày càng trở thành công cụ then chốt tại Việt Nam, hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng bền vững và hướng tới mục tiêu NetZero. Tuy nhiên, thực tế cho thấy doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản trong việc tiếp cận các kênh tài chính xanh quan trọng như tín dụng xanh, trái phiếu xanh và cổ phiếu xanh – những nguồn vốn thiết yếu cho việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi. Vậy Cơ hội nào cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam trong lĩnh vực tài chính xanh? Hãy cùng Sen Vàng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Tài chính xang mang đến những cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam

1.Tăng trưởng mạnh mẽ trong các ngành công nghiệp xanh

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự gia tăng nhận thức về biến đổi khí hậu, các ngành công nghiệp xanh như năng lượng tái tạo, nông nghiệp hữu cơ, quản lý tài nguyên và tái chế đang chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc. Các lĩnh vực này không chỉ đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường mà còn tạo ra giá trị kinh tế bền vững.

Nguồn: Sen Vàng tổng hợp

Ví dụ, ngành năng lượng tái tạo bao gồm điện mặt trời, điện gió và thủy điện đang trở thành trọng tâm thu hút dòng vốn đầu tư nhờ khả năng giảm phát thải khí nhà kính và cung cấp nguồn năng lượng ổn định. Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA), trong thập kỷ tới, năng lượng tái tạo dự kiến sẽ chiếm hơn 60% tăng trưởng trong công suất điện toàn cầu. Ngoài ra, nông nghiệp hữu cơ, một lĩnh vực kết hợp giữa sản xuất hiệu quả và bảo vệ hệ sinh thái, đang mở ra cơ hội lớn cho các nhà đầu tư thông qua nhu cầu ngày càng cao về sản phẩm sạch, không hóa chất.

Đặc biệt, lĩnh vực quản lý tài nguyên và tái chế, với mục tiêu sử dụng hiệu quả và tái sử dụng tài nguyên, đang trở thành một trong những ngành mũi nhọn. Điều này mang lại tiềm năng sinh lợi lớn khi nhu cầu toàn cầu đối với vật liệu tái chế như nhựa, kim loại và giấy ngày càng tăng.

2. Lợi ích từ các chính sách ưu đãi và hỗ trợ của chính phủ

Các chính phủ trên thế giới, từ các quốc gia phát triển đến các nền kinh tế mới nổi, đang tích cực đưa ra các chính sách nhằm thúc đẩy đầu tư tài chính xanh. Các ưu đãi này bao gồm:

Giảm thuế cho các doanh nghiệp triển khai dự án năng lượng tái tạo hoặc sản xuất sản phẩm thân thiện môi trường.
Hỗ trợ vay vốn lãi suất ưu đãi, đặc biệt dành cho các dự án quy mô lớn như trang trại điện gió hoặc cơ sở tái chế.
Trợ cấp trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các chương trình khuyến khích công nghệ xanh.

Một số chương trình ưu đãi cho vay tín dụng xanh tại các NHTM

Tại Việt Nam, chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ cụ thể cho các dự án năng lượng tái tạo, chẳng hạn như biểu giá mua điện ưu đãi (FiT) cho điện mặt trời và điện gió. Ngoài ra, các tổ chức tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới (World Bank), Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) hay Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng đang tham gia hỗ trợ thông qua các gói tín dụng ưu đãi, tài trợ kỹ thuật và nghiên cứu thị trường.

Nguồn: Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN

3. Tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm xã hội

Đầu tư tài chính xanh không chỉ đơn thuần hướng đến lợi nhuận tài chính mà còn tích hợp các yếu tố liên quan đến trách nhiệm xã hội và môi trường (ESG – Environmental, Social, and Governance).

Các doanh nghiệp xanh thường tuân thủ các tiêu chuẩn cao về minh bạch thông tin, từ báo cáo tài chính đến tác động môi trường của các dự án. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp xây dựng lòng tin với nhà đầu tư mà còn nâng cao uy tín thương hiệu.

Ngoài ra, các quỹ đầu tư xanh thường yêu cầu các công ty trong danh mục đầu tư của họ tuân thủ các tiêu chí phát triển bền vững. Điều này không chỉ thu hút các nhà đầu tư có ý thức trách nhiệm mà còn mở ra cơ hội hợp tác với các tổ chức phi lợi nhuận, các cơ quan chính phủ và các tổ chức tài chính quốc tế.

Hiện tại, Việt Nam có duy nhất một quỹ đầu tư về phát triển bền vững ESG (môi trường – xã hội – quản trị doanh nghiệp), vốn 14 triệu USD, trong khi Malaysia có 27 quỹ, Thái Lan 61 quỹ với 1,36 tỷ USD.

4. Tiềm năng thu hút người tiêu dùng và nhà đầu tư

Xu hướng tiêu dùng thân thiện với môi trường đang phát triển mạnh mẽ, tạo nên một thị trường đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp xanh. Người tiêu dùng ngày càng ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc bền vững, ít tác động tiêu cực đến môi trường. Điều này thúc đẩy các công ty xanh tăng trưởng doanh thu và phát triển sản phẩm mới, mang lại lợi nhuận vượt trội cho nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, sự gia tăng của các quỹ đầu tư xanh (Green Funds) và trái phiếu xanh (Green Bonds) cũng mở rộng cơ hội cho các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. Những công cụ tài chính này không chỉ cung cấp lợi nhuận ổn định mà còn gắn liền với các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Ví dụ, các quỹ đầu tư như BlackRock hay Vanguard đã và đang tích cực gia tăng danh mục xanh của mình, tạo nên một làn sóng đầu tư xanh mạnh mẽ trên toàn cầu.

Trái phiếu xanh (Green Bonds)

5. Đồng hành với xu hướng phát triển toàn cầu

Với cam kết của nhiều quốc gia về mục tiêu giảm phát thải ròng bằng không (Net Zero Emissions) vào giữa thế kỷ này, đầu tư tài chính xanh không chỉ là một cơ hội mà còn là một chiến lược bắt buộc để duy trì tính cạnh tranh. Những thay đổi trong quy định quốc tế, chẳng hạn như Đạo luật Giảm Lạm Phát của Mỹ (Inflation Reduction Act) hay các chính sách của Liên minh Châu Âu (EU) về phát triển kinh tế tuần hoàn, đang mở ra cơ hội phát triển thị trường xanh chưa từng có

Ước tính từ nay đến năm 2040, nhu cầu đầu tư thêm vào các giải pháp thích ứng và giảm nhẹ tác động của BĐKH tại Việt Nam có thể lên đến khoảng 6,8% GDP mỗi năm, tương đương khoảng 368 tỷ USD.

Kết hợp các yếu tố tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội, đầu tư tài chính xanh không chỉ là chìa khóa giải quyết các thách thức toàn cầu mà còn là cơ hội tạo ra lợi ích kinh tế và xã hội lâu dài. Nhà đầu tư hiểu rõ và tận dụng được xu hướng này sẽ nằm ở vị trí tiên phong trong quá trình chuyển đổi xanh toàn cầu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có bài phát biểu ấn tượng tại COP26

Khó khăn/ Thách thức

Bà Đỗ Thị Thanh Huyền: Nhu cầu của Việt Nam đối với các nguồn vốn xanh là rất lớn, nhất là trong bối cảnh nước ta đang chịu nhiều biến động bởi biến đổi khí hậu.

Việc tiếp cận vốn xanh từ các tổ chức tài chính đối với doanh nghiệp Việt Nam thường không khả thi vì lãi suất cao hơn so với các khoản vay thương mại thông thường”

Hệ thống ngân hàng và tài chính đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp vốn cho các dự án xanh, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững. Tuy nhiên, thách thức đầu tiên là sự thiếu vắng một bộ tiêu chí xanh quốc gia, khiến việc xác định các dự án đủ điều kiện nhận vốn xanh trở nên mơ hồ. Điều này gây khó khăn cho các ngân hàng và tổ chức tài chính trong việc đánh giá, quản lý rủi ro và cấp tín dụng xanh hiệu quả.

Việt Nam vẫn chưa xây dựng được một hệ thống chuẩn mực đủ mạnh để các ngân hàng áp dụng khi xem xét các khoản vay xanh. Doanh nghiệp muốn tiếp cận vốn xanh phải đáp ứng các tiêu chuẩn của tổ chức tín dụng cụ thể mà họ vay vốn. Tuy nhiên, điều này cũng mang lại khó khăn do sự thiếu thống nhất và chuẩn hóa trong các tiêu chí vay vốn, gây lúng túng cho doanh nghiệp và làm tăng chi phí giao dịch.

Việt Nam hiện có 50 tổ chức tín dụng tham gia cấp tín dụng xanh.

Mặt khác, tiềm năng nguồn vốn từ các tập đoàn tài chính quốc tế rất phong phú. Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao năng lực để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ các tổ chức này, nhằm khai thác hiệu quả nguồn vốn xanh.

Chính sách Tài nguyên và Môi trường đặt mục tiêu thí điểm thị trường carbon vào năm 2025, với kế hoạch vận hành chính thức vào năm 2028. Đây là bước quan trọng giúp Việt Nam thực hiện cam kết giảm phát thải và mở ra cơ hội lớn trong thương mại quốc tế. Tuy nhiên, thị trường carbon hiện vẫn còn nhiều hạn chế, bao gồm tính thanh khoản thấp và thiếu quy định đồng bộ.

Giải pháp

Thứ nhất, ban hành Bộ tiêu chí xanh quốc gia để tạo nền tảng vững chắc, giúp các ngân hàng và tổ chức tài chính có cơ sở thống nhất trong việc đánh giá và cấp vốn cho các dự án xanh.Việt Nam hiện chưa có danh mục phân loại xanh để làm căn cứ pháp lý đầy đủ trong việc xác định các tiêu chí môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn thực hiện Luật, đồng thời giao Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các bộ, ngành xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành tiêu chí môi trường đối với các dự án được cấp tín dụng xanh hoặc phát hành trái phiếu xanh (gọi chung là Danh mục phân loại xanh). Việc ban hành Danh mục phân loại xanh, bao gồm các dự án kèm theo tiêu chí môi trường, sẽ giúp các nhà đầu tư, tổ chức và cá nhân dễ dàng nhận diện, phân loại dự án xanh hay nâu.

Thứ hai, tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam thông qua các cơ chế ưu đãi, như giảm lãi suất hoặc cung cấp các quỹ hỗ trợ xanh, nhằm giảm rủi ro và khuyến khích đầu tư vào các dự án bền vững.

Thứ ba, phát triển thị trường carbon và trái phiếu xanh, tạo cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia thị trường carbon và nâng cao năng lực cạnh tranh của thị trường trái phiếu xanh thông qua hợp tác với các tổ chức quốc tế.

Kết luận

Những bước đi mạnh mẽ hơn trong việc xây dựng chính sách và phát triển thị trường tài chính xanh sẽ không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn bảo vệ môi trường và hướng tới sự phát triển bền vững lâu dài

Trên đây là những thông tin tổng quan về ” Tài chính xanh và mối liên hệ với thị trường Bất động sản dành cho Doanh nghiệp ” do Sen Vàng Group cung cấp. Hy vọng với những thông tin trên giúp chủ đầu tư, nhà đầu tư và doanh nghiệp có thêm những thông tin về một trong những tiêu chí cần cân nhắc, xem xét trước khi đầu tư. Ngoài ra để xem thêm các bài viết về tư vấn phát triển dự án, anh chị, bạn đọc có thể truy cập trang web senvangdata.com