Vùng duyên hải miền Trung: Lịch sử hình thành và phát triển

5 Tháng mười một, 2023

Vùng duyên hải miền Trung là một trong 7 vùng kinh tế của Việt Nam, nằm ở phía Đông của đất nước, trải dài từ Thanh Hóa đến Bình Thuận. Vùng có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội của cả nước, với tiềm năng và lợi thế về kinh tế biển, du lịch, công nghiệp,…

*Vùng duyên hải miền Trung: Lịch sử hình thành và phát triển*

Hình thành và phát triển ban đầu

Vùng duyên hải miền Trung được hình thành từ rất sớm, với lịch sử lâu đời, gắn liền với quá trình phát triển của dân tộc Việt Nam. Trong lịch sử, vùng đất này từng là kinh đô của các triều đại phong kiến như Chăm Pa, Đại Việt,… và là nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử quan trọng.

Về điều kiện tự nhiên, vùng duyên hải miền Trung có địa hình đa dạng, bao gồm đồng bằng ven biển, núi thấp và cao nguyên. Khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô. Bờ biển dài, nhiều vịnh, đảo,… tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế biển.

Vùng duyên hải miền Trung: Lịch sử hình thành và phát triển

Những thành công và thách thức hiện tại

Trong những năm qua, vùng duyên hải miền Trung đã có những bước phát triển vượt bậc, cả về kinh tế, xã hội và văn hóa.

Về kinh tế

Về kinh tế, vùng duyên hải miền Trung đã có những bước phát triển vượt bậc trong những năm qua, với GDP năm 2022 đạt 357.273 tỷ đồng, tăng 7,3% so với năm 2021. GRDP bình quân đầu người đạt 60,8 triệu đồng, cao hơn mức trung bình cả nước. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, với tỷ trọng ngành công nghiệp – xây dựng tăng từ 29,7% năm 2021 lên 31,4% năm 2022; tỷ trọng ngành dịch vụ tăng từ 42,5% lên 44,5%; tỷ trọng ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản giảm từ 27,8% xuống 23,1%.

Trong đó, tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) 9 tháng đầu năm 2023 của tỉnh Khánh Hòa đạt khoảng 43.635,19 tỷ đồng, tăng 9,17% so cùng kỳ năm trước, xếp vị thứ 5/63 của cả nước và đầu vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung.

Tình hình kinh tế xã hội tỉnh Khánh Hòa 9 tháng đầu năm 2023. Nguồn: Sen Vàng tổng hợp.

Được ví như “ngọn hải đăng”, có vai trò dẫn dắt sự phát triển của các tỉnh, thành phố miền trung, và góp phần quan trọng vào sự phát triển đất nước, nhưng thời gian qua, vùng Trung Trung Bộ hay còn gọi là Vùng Kinh tế trọng điểm miền trung dường như chưa hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Các ngành kinh tế chủ lực của vùng duyên hải miền Trung là công nghiệp, dịch vụ và nông nghiệp. Trong đó, công nghiệp là ngành có tốc độ tăng trưởng cao nhất, với nhiều ngành công nghiệp trọng điểm như công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghiệp năng lượng,… Dịch vụ là ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu kinh tế của vùng, với các ngành dịch vụ chủ yếu như du lịch, vận tải, thương mại,… Nông nghiệp vẫn là ngành quan trọng của vùng, với các sản phẩm chủ lực như lúa, cà phê, cao su,…

Về xã hội

Dân số vùng duyên hải miền Trung năm 2022 đạt 12,2 triệu người, chiếm 10,3% dân số cả nước. Tỷ lệ đô thị hóa đạt 36,9%, cao hơn mức trung bình cả nước (36,6%).

Vùng duyên hải miền Trung có nền văn hóa lâu đời, đa dạng, phong phú, được hình thành và phát triển qua nhiều thế kỷ. Các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể của vùng được gìn giữ và phát huy, góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hóa dân tộc.

Trong những năm gần đây, vùng duyên hải miền Trung đã có những bước phát triển kinh tế đáng kể, với tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đạt 7,8% trong giai đoạn 2016-2020, cao hơn mức trung bình cả nước là 6,8%.

Các ngành kinh tế mũi nhọn của vùng là du lịch, công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Vùng này đã thu hút được nhiều dự án đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao, như Samsung, Intel, LG, Foxconn, và nhiều tập đoàn lớn khác.

Vùng này cũng đã đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tham gia vào nhiều sáng kiến và chương trình hợp tác khu vực và toàn cầu, như Hội nghị cấp cao APEC 2017, Diễn đàn hợp tác kinh tế Đông Á (EAS), Diễn đàn hợp tác ASEAN – Ấn Độ (AIFTA), và nhiều diễn đàn khác.

Trong đó, Thu nhập bình quân của người lao động quý 2/2022 tại vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung ghi nhận có tốc độ tăng cao nhất trong 6 vùng kinh tế-xã hội so với cùng kỳ năm 2021, với mức thu nhập bình quân là 5,8 triệu đồng, tăng 12,9%, tương ứng tăng khoảng 620.000 đồng.

Đà Nẵng, Khánh Hòa và Thừa Thiên-Huế là các địa phương có tốc độ tăng thu nhập bình quân đáng kể nhất

So với cùng kỳ năm 2021, thu nhập bình quân của người lao động tại Đà Nẵng là 7,3 triệu đồng, tăng 9,7%, tương ứng tăng khoảng 643.000 đồng; lao động làm việc tại Khánh Hòa có mức thu nhập bình quân là 6,2 triệu đồng, tăng 15,5%, tương ứng tăng khoảng 828 triệu đồng; lao động làm việc tại Thừa Thiên-Huế có mức thu nhập bình quân là 5,7 triệu đồng, tăng 15,8%, tương ứng tăng khoảng 778.000 đồng

Tuy nhiên, vùng duyên hải miền Trung cũng còn gặp phải một số thách thức, như:

+ Khí hậu khắc nghiệt, thiên tai thường xuyên xảy ra. Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, vùng duyên hải miền Trung là vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu, với tần suất và cường độ của các cơn bão, lũ, hạn hán, xâm nhập mặn ngày càng tăng. Những thiên tai này không chỉ gây thiệt hại về người và tài sản, mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của vùng.

+ Hạ tầng kinh tế – xã hội còn yếu kém, thiếu đồng bộ. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vùng duyên hải miền Trung có tỷ lệ đường bê tông nhựa chỉ đạt 54,8%, thấp hơn so với mức trung bình cả nước là 62,6%2. Ngoài ra, vùng này còn thiếu hụt các cơ sở hạ tầng về giao thông, nước sạch, điện, thông tin liên lạc, y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao…. Sự thiếu thốn về hạ tầng đã gây khó khăn cho việc kết nối, hợp tác và phát triển kinh tế – xã hội của vùng.

+ Lực lượng lao động chưa đáp ứng yêu cầu của thị trường. Theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, vùng duyên hải miền Trung có tỷ lệ lao động được đào tạo chuyên môn chỉ đạt 19,8%, thấp hơn so với mức trung bình cả nước là 23,1%. Ngoài ra, vùng này còn thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, có năng lực sáng tạo và thích ứng với nhu cầu của thị trường trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Sự thiếu hụt về nhân lực đã gây cản trở cho việc phát triển các ngành kinh tế trọng điểm của vùng.

Trong những năm qua, vùng duyên hải miền Trung đã có những bước phát triển đáng kể, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Theo thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tổng sản phẩm trên địa bàn vùng năm 2022 đạt 1.530.000 tỷ đồng, tăng 8,5% so với năm 2021, chiếm 14,6% tổng sản phẩm quốc nội.

Các ngành kinh tế mũi nhọn của vùng là du lịch, công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Năm 2022, vùng này đón hơn 25 triệu lượt khách du lịch, trong đó có 7,5 triệu lượt khách quốc tế, tăng 12% so với năm 20214.

Các ngành công nghiệp chủ lực của vùng là công nghiệp chế biến, công nghiệp hóa chất, công nghiệp cơ khí, công nghiệp điện tử và công nghiệp dệt may. Năm 2022, kim ngạch xuất khẩu của vùng đạt 32 tỷ USD, tăng 15% so với năm 20215. Nông nghiệp vùng duyên hải miền Trung cũng có những đổi mới, áp dụng công nghệ cao, nâng cao giá trị gia tăng và hiệu quả kinh tế.

Năm 2022, giá trị sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản của vùng đạt 280.000 tỷ đồng, tăng 6% so với năm 20216. Dịch vụ vùng duyên hải miền Trung cũng phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp. Năm 2022, giá trị sản xuất dịch vụ của vùng đạt 750.000 tỷ đồng, tăng 10% so với năm 20217.

Với những tiềm năng và lợi thế sẵn có, vùng duyên hải miền Trung có nhiều triển vọng phát triển trong tương lai. Tầm nhìn đến năm 2030, vùng duyên hải miền Trung trở thành vùng kinh tế trọng điểm, trung tâm kinh tế biển, du lịch, công nghiệp của cả nước. Triển vọng phát triển của vùng duyên hải miền Trung trong tương lai được thể hiện ở những điểm sau:

– Cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh của vùng. Vùng duyên hải miền Trung sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân phát triển kinh tế. Vùng này cũng sẽ tăng cường hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước, thu hút đầu tư nước ngoài, tận dụng các hiệp định thương mại tự do.

Mục tiêu đến năm 2030, vùng duyên hải miền Trung sẽ có chỉ số năng lực cạnh tranh đứng trong top 3 của cả nước.

– Đẩy mạnh đầu tư phát triển hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng nông nghiệp,… Vùng duyên hải miền Trung sẽ ưu tiên đầu tư xây dựng các tuyến đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường thủy nội địa và biển, nâng cao khả năng kết nối vùng và liên vùng. Vùng này cũng sẽ phát triển các đô thị thông minh, xanh và hiện đại, đảm bảo cung cấp các dịch vụ cơ bản cho người dân. Ngoài ra, vùng này cũng sẽ đầu tư cải tạo và nâng cấp các công trình thủy lợi, hệ thống tưới tiêu, hệ thống chăn nuôi, bảo vệ đất đai và tài nguyên nước.

Mục tiêu đến năm 2030, vùng duyên hải miền Trung sẽ có hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại và an toàn, hạ tầng đô thị đạt chuẩn quốc gia và quốc tế, hạ tầng nông nghiệp đáp ứng nhu cầu sản xuất và tiêu dùng

Vùng duyên hải miền Trung là một vùng địa lý đặc biệt quan trọng về kinh tế, văn hóa và quốc phòng của Việt Nam. Vùng này có nhiều tiềm năng và lợi thế như: địa hình đa dạng, khí hậu thuận lợi, nguồn tài nguyên phong phú, bờ biển dài, nhiều đảo và vịnh đẹp, di sản văn hóa độc đáo, con người lao động chịu khó, sáng tạo. Tuy nhiên, vùng này cũng đang đối mặt với nhiều thách thức và khó khăn như: thiếu hụt hạ tầng, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, kinh tế biển chưa phát huy được tiềm năng, môi trường bị ô nhiễm, biến đổi khí hậu gây ảnh hưởng xấu. Do đó, cần có những giải pháp cụ thể để phát triển vùng duyên hải miền Trung theo hướng bền vững.

Một trong những giải pháp quan trọng là đẩy mạnh đầu tư phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, hạ tầng đô thị, hạ tầng công nghiệp.

Hạ tầng giao thông là yếu tố then chốt để kết nối vùng duyên hải miền Trung với các vùng kinh tế trọng điểm trong nước và khu vực. Cần tập trung xây dựng và nâng cấp các tuyến đường bộ, đường sắt, đường hàng không, đường thủy nội địa và biển, cảng biển, cảng hàng không, cầu cảng, bến bãi, kho bãi, trạm dừng nghỉ, trạm thu phí, trạm kiểm tra, trạm cân,… Hạ tầng đô thị là cơ sở để phát triển các trung tâm kinh tế, văn hóa, du lịch, giáo dục, y tế, thể thao, giải trí,… Cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án đô thị trọng điểm như: Đà Nẵng, Huế, Nha Trang, Quy Nhơn, Đồng Hới, Vinh,…

Hạ tầng công nghiệp là nền tảng để phát triển các ngành công nghiệp chiến lược như: lọc hóa dầu, luyện kim, sản xuất, lắp ráp ô tô, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo,… Cần tăng cường liên kết vùng, hình thành và phát triển các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu chế xuất, khu kinh tế biển,…

Một giải pháp khác là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là lao động có tay nghề cao, lao động có trình độ ngoại ngữ. Nguồn nhân lực là yếu tố then chốt để phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, quốc phòng, an ninh. Cần đào tạo và bồi dưỡng lao động theo nhu cầu của thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh, sáng tạo, chủ động, tự chủ. Cần tạo điều kiện thu hút và giữ chân lao động có trình độ cao, có kinh nghiệm, có tâm huyết với vùng duyên hải miền Trung. Cần khuyến khích lao động học tập và sử dụng ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh, để giao tiếp, hợp tác, học hỏi, trao đổi với các đối tác trong và ngoài nước.

Một giải pháp nữa là phát triển kinh tế biển, du lịch, công nghiệp,… theo hướng bền vững. Kinh tế biển là ngành kinh tế mũi nhọn, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh của vùng duyên hải miền Trung. Cần khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lợi từ biển như: thủy sản, dầu khí, khoáng sản, năng lượng, giao thông vận tải, thương mại, du lịch,…

Cần bảo vệ chủ quyền biển đảo, bảo đảm an ninh hàng hải, hợp tác quốc tế về biển. Du lịch là ngành kinh tế có tiềm năng lớn, góp phần nâng cao thu nhập, tạo việc làm, cải thiện đời sống người dân. Cần đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ, xây dựng thương hiệu du lịch, quảng bá hình ảnh du lịch, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước. Công nghiệp là ngành kinh tế trọng điểm, đóng góp lớn vào GDP, xuất khẩu, thu ngân sách. Cần phát triển các ngành công nghiệp có lợi thế cạnh tranh, có giá trị gia tăng cao, có khả năng hấp thụ lao động, có tiềm năng phát triển bền vững.

Trên đây là những thông tin tổng quan về “Vùng duyên hải miền Trung: Lịch sử hình thành và phát triển” do Sen Vàng Group cung cấp. Hy vọng với những thông tin trên giúp chủ đầu tư, nhà đầu tư và doanh nghiệp bất động sản có cái nhìn tổng quan về “Vùng duyên hải miền Trung: Lịch sử hình thành và phát triển“. Ngoài ra để xem thêm các bài viết về vùng Đông Nam Bộ, anh chị, bạn đọc có thể truy cập trang web senvangdata.com.