Từ Di sản Biển và Công nghiệp đến Khu Đô thị Xanh: Hành trình Bảo tồn và Phát triển Bất động sản Bền vững Hải Phòng

Từ Di sản Biển và Công nghiệp đến Khu Đô thị Xanh: Hành trình Bảo tồn và Phát triển Bất động sản Bền vững Hải Phòng – Hải Dương

5 Tháng 7, 2025

Mục lục

MỞ ĐẦU

Thành phố Hải Phòng, sau sáp nhập với tỉnh Hải Dương, không chỉ giữ vai trò là cực tăng trưởng kinh tế – công nghiệp – logistics trọng điểm vùng Đồng bằng sông Hồng, mà còn sở hữu hệ thống di sản văn hóa, sinh học và thiên nhiên phong phú bậc nhất miền Bắc.

Từ quần đảo Cát Bà với giá trị sinh học toàn cầu, đến những lễ hội dân gian đặc sắc, di tích lịch sử, làng nghề truyền thống và không gian văn hóa bản địa kéo dài hàng nghìn năm, vùng đất này hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển mô hình bất động sản tích hợp yếu tố bảo tồn – văn hóa – cộng đồng. Đây cũng là cơ sở quan trọng để xây dựng các tuyến bài du lịch gắn với trải nghiệm di sản, đồng thời phát huy tiềm năng kinh tế đêm tỉnh thông qua các hoạt động lễ hội, phố đi bộ, không gian nghệ thuật và thương mại ban đêm.

Trong bối cảnh quốc tế hóa tiêu chuẩn phát triển và áp lực ngày càng lớn từ các mục tiêu phát triển bền vững (SDG), Hải Phòng – Hải Dương có cơ hội định hình lại chiến lược bất động sản dựa trên ba trụ cột: bảo tồn di sản (SDG 11), gìn giữ đa dạng sinh học (SDG 15) và hợp tác địa phương – quốc tế (SDG 17). Việc lồng ghép yếu tố bảo tồn vào quy hoạch thành phố không chỉ góp phần nâng cao chất lượng không gian sống mà còn tạo nền tảng cho mô hình phát triển bất động sản xanh – văn hóa – bản sắc trong dài hạn.

BẢNG THỐNG KÊ DI SẢN – BẢO TỒN

STT	Loại hình	Tên di sản/Loài/Nỗ lực bảo tồn	Mô tả ngắn gọn	Khu vực	Giá trị nổi bật	Trạng thái bảo tồn	Ứng dụng tiềm năng vào bất động sản	Cơ quan quản lý
1	Di sản thiên nhiên	Quần đảo Cát Bà	Được đề cử UNESCO cùng Vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới	Huyện Cát Hải	Giá trị toàn cầu về cảnh quan, hệ sinh thái biển và rừng	Đang trong quá trình đề cử UNESCO	Khu nghỉ dưỡng sinh thái, du lịch cao cấp ven biển	UBND Huyện Cát Hải, Sở TN&MT TP Hải Phòng
2	Khu bảo tồn thiên nhiên	Vườn quốc gia Cát Bà	Rừng nguyên sinh, rạn san hô, thảm cỏ biển, hệ động thực vật phong phú	Huyện Cát Hải	Hơn 1.300 ha rừng nguyên sinh, hệ sinh thái rừng và biển đa dạng	Được quy hoạch bảo vệ nghiêm ngặt	Tour sinh thái, giáo dục môi trường, nghỉ dưỡng xanh	Ban Quản lý Vườn quốc gia Cát Bà
3	Khu bảo tồn thiên nhiên	Khu bảo tồn biển Bạch Long Vĩ	Hệ sinh thái biển, sinh vật biển quý hiếm	Huyện Bạch Long Vĩ	Hệ sinh thái biển đặc hữu, đa dạng sinh học biển	Được bảo tồn dưới dạng khu bảo tồn biển	Phát triển nghiên cứu biển, khu dịch vụ hậu cần sinh thái	UBND Huyện Bạch Long Vĩ, Sở NN&PTNT TP Hải Phòng
4	Loài động vật	Voọc Cát Bà	Loài linh trưởng đặc hữu, chỉ còn 66–68 cá thể	Vườn quốc gia Cát Bà	Loài cực kỳ nguy cấp, mang tính biểu tượng	Bảo tồn khẩn cấp, nghiên cứu, giám sát chặt chẽ	Tạo thương hiệu sinh thái đặc trưng, gắn với khu trải nghiệm tự nhiên	Vườn Quốc gia Cát Bà, Viện Sinh thái học
5	Loài động vật	85 loài trong Sách đỏ Việt Nam	Các loài động vật quý hiếm trong khu bảo tồn	Cát Bà, Bạch Long Vĩ, vùng rừng ngập mặn	Giá trị sinh học và bảo tồn cao	Cần tăng cường giám sát và kiểm kê sinh học	Khu nghiên cứu, giáo dục, bảo tàng thiên nhiên	Sở TN&MT, Trung tâm Đa dạng sinh học Hải Phòng
6	Di sản văn hóa vật thể	Nhà hát lớn, Đền Nghè, Đình Hàng Kênh…	Công trình kiến trúc cổ, tôn giáo, lịch sử nổi bật	Nội thành và các quận, huyện ven đô	Di sản kiến trúc Pháp, văn hóa tâm linh, lịch sử chiến thắng	Một số được tu bổ, số khác đang xuống cấp	Phố đi bộ văn hóa, phố đêm di sản, khu đô thị xanh/văn hóa	Sở Văn hóa & Thể thao TP Hải Phòng
7	Công trình/di tích	Bãi cọc Bạch Đằng, Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm	Di tích lịch sử chiến thắng, văn hóa truyền thống	Thủy Nguyên, Vĩnh Bảo	Giá trị lịch sử – quân sự – văn hóa	Đã được xếp hạng di tích đặc biệt cấp quốc gia	Du lịch tâm linh – lịch sử, khu nghỉ dưỡng gắn liền văn hóa bản địa	Cục Di sản – Bộ VH-TT-DL, UBND TP Hải Phòng
8	Văn hóa phi vật thể	Lễ hội chọi trâu, hát Đúm, Minh Thệ	Lễ hội dân gian, nghệ thuật biểu diễn dân tộc đặc sắc	Đồ Sơn, Kiến Thụy, Thủy Nguyên	Di sản văn hóa cộng đồng, lễ hội truyền thống đặc sắc	Một số được UNESCO công nhận, cần bảo tồn phi vật thể khẩn cấp	Tổ chức lễ hội văn hóa thường niên, du lịch trải nghiệm văn hóa truyền thống	Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Hải Phòng
9	Di sản phi vật thể UNESCO	Tín ngưỡng thờ Mẫu, Ca trù	Di sản văn hóa phi vật thể nhân loại	Các vùng làng xã đồng bằng ven biển	Niềm tin tâm linh, nghệ thuật âm nhạc cổ truyền	Ca trù trong diện cần bảo vệ khẩn cấp	Không gian trình diễn văn hóa, bảo tàng sống trong khu đô thị văn hóa	Cục Di sản – Bộ VH-TT-DL, Hội Nghệ nhân địa phương
10	Dự án bảo tồn di sản	Hệ thống bảo tàng	Lưu giữ hơn 22.000 hiện vật, kết nối du lịch giáo dục	Nội thành Hải Phòng	Giáo dục lịch sử, quốc phòng, di sản biển đảo	Đã có hoạt động triển lãm, giáo dục	Bảo tàng trong các cụm tiện ích, khu đô thị giáo dục-di sản	Sở Văn hóa – Thể thao TP Hải Phòng
11	Dự án bảo tồn thiên nhiên	Rừng ngập mặn	Sinh cảnh đặc trưng duyên hải, hơn 4.700 ha	An Lão, Kiến Thụy, Thủy Nguyên…	Phòng chống xói lở, đa dạng sinh học ngập mặn	Đã quy hoạch nhưng cần tăng cường kiểm soát ô nhiễm	Thiết kế hành lang xanh, khu sinh thái trong khu công nghiệp	Sở TN&MT TP Hải Phòng, Viện Sinh thái vùng ven biển
12	Di sản thiên nhiên	Hồ Bạch Đằng	Hệ sinh thái nước ngọt, cảnh quan sinh thái tự nhiên	Thanh Miện	Điều hòa khí hậu, du lịch sinh thái địa phương	Được khoanh vùng quản lý, chưa khai thác hết tiềm năng	Tạo điểm nhấn xanh trong khu đô thị sinh thái hoặc khu nghỉ dưỡng nhỏ ven đô	Sở TN&MT Hải Dương, UBND huyện Thanh Miện
13	Công trình/di tích	Văn Miếu Mao Điền	Di tích quốc gia đặc biệt, nơi vinh danh nho học vùng Kinh Bắc xưa	Cẩm Giàng	Giá trị lịch sử – giáo dục, biểu tượng truyền thống hiếu học	Được trùng tu định kỳ, tổ chức lễ hội thường niên	Không gian văn hóa – giáo dục truyền thống trong khu đô thị xanh văn hóa	Sở VH-TT Hải Dương, UBND huyện Cẩm Giàng
14	Công trình/di tích	Côn Sơn – Kiếp Bạc	Quần thể di tích đặc biệt, gắn với Trần Hưng Đạo, Nguyễn Trãi	Chí Linh	Di tích lịch sử – văn hóa tâm linh đặc sắc	Được đầu tư nâng cấp, tổ chức lễ hội lớn hàng năm	Phát triển du lịch tâm linh sinh thái, nghỉ dưỡng lịch sử kết hợp giáo dục	Ban Quản lý Di tích Côn Sơn – Kiếp Bạc
15	Di sản văn hóa vật thể	Đền Chu Văn An	Di tích lịch sử văn hóa tiêu biểu	Chí Linh	Giá trị lịch sử – giáo dục, tưởng niệm nhà giáo mẫu mực	Được trùng tu và duy trì hoạt động lễ hội thường niên	Không gian giáo dục truyền thống, gắn kết văn hóa – học thuật trong đô thị thông minh	Sở VH-TT Hải Dương, Phòng VH huyện Chí Linh
16	Văn hóa phi vật thể	Lễ hội Côn Sơn – Kiếp Bạc	Lễ hội văn hóa lớn với nghi thức rước, tế lễ, trình diễn nghệ thuật dân gian	Chí Linh	Tái hiện tinh thần thượng võ, uống nước nhớ nguồn	Được tổ chức thường niên, có quy mô lớn	Festival văn hóa tâm linh trong khu nghỉ dưỡng truyền thống	Trung tâm Văn hóa tỉnh Hải Dương
17	Văn hóa phi vật thể	Ca trù, hát Trống quân, hát Chầu văn	Các loại hình nghệ thuật dân gian tiêu biểu	Nam Sách, Ninh Giang, Gia Lộc…	Nghệ thuật trình diễn truyền thống đặc sắc	Một số cần bảo vệ khẩn cấp, số khác đã được đưa vào danh mục di sản quốc gia	Phố nghề văn hóa, không gian biểu diễn ngoài trời trong khu đô thị truyền thống	Hội Di sản văn hóa tỉnh Hải Dương
18	Loài động vật	Rùa ao, cò trắng, vịt trời	Sinh sống ở vùng sinh thái ngập nước địa phương	Tứ Kỳ, Thanh Hà	Hệ sinh thái tự nhiên địa phương, cân bằng đa dạng sinh học	Được theo dõi tại các vùng đệm, chưa có cơ chế bảo vệ cụ thể	Khu bảo tồn cảnh quan nông nghiệp – nông thôn sinh thái	Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Hải Dương
19	Loài cây	Vải thiều Thanh Hà	Giống cây ăn quả đặc sản, gắn với địa danh truyền thống	Thanh Hà	Giá trị kinh tế, văn hóa nông nghiệp đặc trưng vùng đồng bằng	Được bảo tồn giống và xây dựng vùng chỉ dẫn địa lý	Kết hợp không gian canh tác – du lịch trải nghiệm nông nghiệp văn hóa	Sở NN&PTNT Hải Dương, UBND huyện Thanh Hà
20	Dự án bảo tồn di sản	Phục dựng đình – đền – chùa cổ	Trùng tu các công trình tôn giáo cổ gắn với làng truyền thống	Toàn tỉnh	Gìn giữ ký ức làng quê Bắc Bộ, bản sắc tín ngưỡng	Được ngân sách tỉnh hỗ trợ trùng tu theo đợt, cần xã hội hóa thêm	Phát triển tuyến du lịch làng cổ, tích hợp khu dân cư truyền thống	Sở VH-TT Hải Dương, Hội Di sản Văn hóa tỉnh
21	Dự án bảo tồn thiên nhiên	Phục hồi cảnh quan rừng đặc dụng Rú Mối	Rừng ngập nước nội địa, có giá trị bảo tồn hệ sinh thái	Tứ Kỳ	Hệ sinh thái đồng bằng đặc thù, sinh học quý hiếm	Được đề xuất quy hoạch, chờ phê duyệt và đầu tư	Tạo công viên cảnh quan kết hợp giáo dục môi trường	Sở TN&MT, Ban QL rừng phòng hộ tỉnh Hải Dương

PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG VÀO TỪNG LOẠI HÌNH BẤT ĐỘNG SẢN

Từ hệ thống di sản được thống kê, có thể thấy mỗi loại hình bất động sản chính như khu đô thị, nghỉ dưỡng và công nghiệp đều sở hữu nền tảng đặc thù để tích hợp yếu tố bảo tồn, tạo giá trị phát triển bền vững trong dài hạn.

Đối với khu đô thị, lợi thế của Hải Phòng – Hải Dương nằm ở hệ thống di sản đô thị như Nhà hát Lớn, đền chùa cổ, cùng các làng nghề và khu phố cũ đặc trưng. Những không gian này không chỉ mang giá trị thẩm mỹ và bản sắc văn hóa, mà còn tạo tiền đề để phát triển các mô hình “đô thị văn hóa” – nơi kiến trúc, tiện ích và cảnh quan được đồng bộ theo chủ đề lịch sử – văn hóa vùng miền.

Việc thiết kế các cụm công trình mang hơi hướng Đông Dương kết hợp với không gian đi bộ, bảo tàng sống và quảng trường cộng đồng sẽ giúp gìn giữ bản sắc đô thị, đồng thời tạo trải nghiệm sống khác biệt – nâng cao giá trị bất động sản lâu dài. Đây cũng là nền tảng để xây dựng thương hiệu “Hải Phòng – thành phố cảng văn hóa” gắn với du lịch, giáo dục và sáng tạo.

Với khu nghỉ dưỡng, sự hiện diện của quần đảo Cát Bà, Bạch Long Vĩ, Vườn quốc gia, và các vùng ven biển đa dạng sinh học là điều kiện lý tưởng để phát triển bất động sản sinh thái – nghỉ dưỡng cao cấp. Các mô hình resort ven biển, glamping kết hợp giáo dục môi trường, hay nghỉ dưỡng tâm linh tại các di tích cổ có thể tích hợp trực tiếp vào vùng cảnh quan hiện hữu.

Không gian rừng – biển – đá vôi độc đáo của Cát Bà cho phép kiến tạo các dự án có trải nghiệm thiên nhiên nguyên bản, trong khi khu vực Bạch Đằng – Trạng Trình là địa bàn vàng để phát triển tour nghỉ dưỡng lịch sử – văn hóa gắn với chữa lành và thiền định. Điều quan trọng là mọi thiết kế phải ưu tiên cấu trúc tôn trọng địa hình, sử dụng vật liệu bản địa và đảm bảo quy trình cấp phép sinh thái – bảo tồn.

Với khu công nghiệp, nhiều người cho rằng yếu tố bảo tồn khó có vai trò rõ ràng. Tuy nhiên, ở Hải Phòng – Hải Dương, việc phát triển các khu công nghiệp sinh thái có thể kết hợp phục hồi rừng ngập mặn, tích hợp vành đai sinh học làm vùng đệm môi trường, đồng thời sử dụng hình ảnh động vật biểu tượng (như Voọc Cát Bà) trong truyền thông thương hiệu xanh.

Ngoài ra, các làng nghề truyền thống và khu vực canh tác đặc sản như vải thiều Thanh Hà cũng có thể chuyển hóa thành các cụm công nghiệp hỗ trợ hoặc trung tâm logistics nông sản, gắn với hoạt động trải nghiệm – giới thiệu văn hóa bản địa. Đây là hướng đi chiến lược để đảm bảo đồng thời 3 mục tiêu: phát triển bền vững, bảo tồn môi trường và tạo bản sắc riêng cho sản phẩm công nghiệp địa phương.

CASE STUDY QUỐC TẾ

Lisbon (Bồ Đào Nha) – Quận Alfama và đồi Bảy ngọn

Theo kế hoạch quy hoạch của thành phố Lisbon (Lisbon Urban Planning Strategy 2021), khu vực Alfama – nằm trên đồi với mạng lưới di sản kiến trúc cổ – đã được bảo tồn theo mô hình “quy hoạch trầm tích” (stratified planning), nghĩa là phát triển đô thị mới dựa trên việc giữ nguyên cấu trúc cũ và tích hợp chức năng hiện đại. Tại đây, các công trình nhà ở, khách sạn boutique và không gian công cộng đều được thiết kế hài hòa với đường phố cổ, đồng thời tổ chức hoạt động du lịch – văn hóa định kỳ quanh năm.

Bài học cho Hải Phòng – Hải Dương: khu phố cũ nội thành Hải Phòng và làng ven đô Hải Dương có thể ứng dụng mô hình này để tạo các khu “đô thị di sản” – tích hợp cả nhà ở, thương mại và văn hóa bản địa. Việc duy trì cấu trúc làng xã – kết hợp thiết kế xanh và tiện ích hiện đại sẽ tạo nên không gian sống vừa quen thuộc vừa đẳng cấp.

Siena (Ý) – Trung tâm lịch sử và vùng đồi Tuscany

Theo báo cáo từ UNESCO và Regione Toscana, Siena đã tích hợp vùng đồi Tuscany – nổi tiếng với cảnh quan truyền thống – vào các mô hình bất động sản nông nghiệp – du lịch – nghỉ dưỡng. Bằng cách kết nối sản phẩm địa phương (rượu vang, phô mai), kiến trúc cổ và cảnh quan nông nghiệp, họ tạo ra một thương hiệu vùng vững mạnh – vừa bảo tồn vừa sinh lời.

Bài học cho Hải Phòng – Hải Dương: vùng nông nghiệp Hải Dương, đặc biệt là vùng trồng vải, vùng ven sông và vùng đồi ven biển có thể phát triển tương tự. Việc xây dựng các khu nghỉ dưỡng nông nghiệp, không gian canh tác kết hợp trải nghiệm, và chuỗi cung ứng địa phương (farmstay – chợ văn hóa – logistics) là bước đi tiềm năng.

ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Dựa trên bức tranh tổng thể, Hải Phòng – Hải Dương có thể theo đuổi mô hình bất động sản bảo tồn – sáng tạo với các chiến lược sau:

Tích hợp hành lang sinh học vào quy hoạch KCN, khu đô thị
Phát triển tiện ích cộng đồng như bảo tàng sống, quảng trường văn hóa, không gian thiền
Ứng dụng công nghệ số (AR/VR) vào trưng bày di sản, giáo dục môi trường
Hợp tác với cộng đồng địa phương: nghệ nhân, làng nghề, nông dân
Sử dụng vật liệu xanh, tái chế và hệ thống năng lượng tái tạo
Định hướng này không chỉ phù hợp với SDG 11 – 15 – 17 mà còn mở ra thị trường bất động sản mới: nơi trải nghiệm, bản sắc và giá trị sống bền vững trở thành tiêu chuẩn cốt lõi.

KẾT LUẬN

Hải Phòng – Hải Dương, sau sáp nhập, không chỉ là cực phát triển kinh tế – công nghiệp mà còn là vùng đất hội tụ nhiều tầng giá trị di sản – sinh thái – văn hóa. Việc tích hợp hệ thống di sản vào phát triển bất động sản không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn tạo nên mô hình phát triển bền vững đúng nghĩa – nơi con người, thiên nhiên và văn hóa cùng phát triển.

Trong vai trò là đơn vị tiên phong trong tư vấn phát triển dự án, Sen Vàng cam kết đồng hành cùng các địa phương, chủ đầu tư và cộng đồng trong chiến lược kiến tạo không gian sống bền vững, gắn với bảo tồn – bản sắc – kinh tế xanh.

Xem thêm các bài viết về Tính Bản địa – Di sản – Bảo tồn

Bài viết liên quan:

Khai Phá Tiềm Năng Du Lịch Hải Phòng Sau Sáp Nhập Hải Dương: Góc Nhìn Chiến Lược Cho Nhà Đầu Tư

Hải Phòng – Hải Dương sáp nhập: Điểm hội tụ mới của Thành phố toàn cầu công nghệ – sáng tạo – du lịch châu Á

Hải Phòng – Hải Dương hậu sáp nhập: “Cực tăng trưởng mới” đẩy thị trường bất động sản vào chu kỳ nóng chưa từng có

Các Dự Án Trọng Điểm Tỉnh Hải Dương và Thành Phố Hải Phòng Sau Sáp Nhập

Đọc thêm các bài viết về Phát triển BĐS bền vững – ESG

Trên đây là những thông tin tổng quan về “Từ Di sản Biển và Công nghiệp đến Khu Đô thị Xanh: Hành trình Bảo tồn và Phát triển Bất động sản Bền vững Hải Phòng – Hải Dương” do Sen Vàng Group cung cấp. Hy vọng với những thông tin trên giúp chủ đầu tư, nhà đầu tư và doanh nghiệp có thêm những thông tin về một trong những tiêu chí cần cân nhắc, xem xét trước khi đầu tư. Ngoài ra để xem thêm các bài viết về tư vấn phát triển dự án, anh chị, bạn đọc có thể truy cập trang web https://senvangdata.com.vn/.