Di sản Cao Bằng là điểm nhấn nổi bật của vùng Đông Bắc Việt Nam, với cảnh quan hùng vĩ, giá trị địa chất và văn hóa đặc sắc. Tỉnh sở hữu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non Nước Cao Bằng, hơn 200 hang động, thác Bản Giốc – một trong những thác nước xuyên biên giới đẹp nhất thế giới, cùng các di tích lịch sử cách mạng như Pác Bó. Kho tàng văn hóa dân tộc Tày, Nùng, Dao (hát Then, lễ hội Lồng tồng) làm phong phú thêm bức tranh di sản, tạo nền tảng cho phát triển du lịch và bất động sản theo hướng bền vữn
Hình ảnh 1: Bản đồ đơn vị hành chính tỉnh Cao Bằng (nguồn: senvang tổng hợp)
Hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc (SDG), Cao Bằng đặc biệt chú trọng các mục tiêu SDG 11 (Thành phố và cộng đồng bền vững), SDG 15 (Bảo tồn hệ sinh thái đất) và SDG 17 (Hợp tác đối tác) trong chiến lược phát triển. Điều này thể hiện qua việc tỉnh kết hợp bảo tồn di sản thiên nhiên, đa dạng sinh học với phát triển đô thị và du lịch có trách nhiệm. Các yếu tố kinh tế bổ sung như kinh tế đêm (chợ đêm, lễ hội đêm), khu phố đi bộ và tiện ích công cộng (công viên, quảng trường) các di sản cao bằng này đang được nghiên cứu lồng ghép vào quy hoạch, nhằm tạo sức sống cho đô thị và tăng trải nghiệm cho du khách. Dưới đây là thống kê toàn diện về các loại hình di sản, loài quý hiếm, dự án bảo tồn và những nỗ lực đặc thù tại Cao Bằng, cùng với đề xuất cách ứng dụng các giá trị này vào các concept sản phẩm bất động sản bền vững.
STT |
Loại hình |
Tên di sản/Loài/Nỗ lực bảo tồn |
Mô tả ngắn gọn |
Khu vực |
Cơ quan quản lý |
Giá trị nổi bật |
Trạng thái bảo tồn |
Ứng dụng tiềm năng vào bất động sản |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 |
Di sản thiên nhiên |
Hang Ngườm Khuổi Khua |
Hang động nước trong đá vôi, có thác cao 30m, giá trị địa chất quốc tế |
Xã Mỹ Hưng, Quảng Hòa |
Ban quản lý CVĐC Non nước CB |
Cảnh quan – địa chất độc đáo |
Bảo tồn danh thắng, khai thác du lịch sinh thái |
Khu nghỉ dưỡng sinh thái, trung tâm hang động học |
2 |
Di sản thiên nhiên |
Hồ Thăng Hen |
Hồ nước ngọt ở độ cao lớn, nước trong, không bao giờ cạn |
Trà Lĩnh |
Sở TN&MT + Du lịch |
Giá trị sinh thái, du lịch cảnh quan |
Đã được quy hoạch bảo tồn |
Khu nghỉ dưỡng chăm sóc sức khỏe cao cấp |
3 |
Loài động vật |
Vượn Cao vít |
Loài linh trưởng quý hiếm, từng bị coi là tuyệt chủng |
Trùng Khánh |
FFI, Sở NN&PTNT |
Giá trị bảo tồn quốc tế |
Khu bảo tồn sinh cảnh Vượn Cao Vít |
Khu du lịch sinh thái, giáo dục bảo tồn |
4 |
Loài động vật |
Hươu xạ (Moschus berezovski caobangensis) |
Loài đặc hữu, rất nguy cấp |
Bảo Lạc, Trà Lĩnh… |
Sở NN&PTNT |
Đặc hữu, dược liệu quý |
Nằm trong NĐ 160/2013 |
Bảo tàng động vật, trải nghiệm sinh thái |
5 |
Loài cây |
Bách vàng, Hoàng liên chân gà, Kim cang petelotii |
Cây thuốc, có giá trị khoa học và bảo tồn |
Bảo Lạc, Trà Lĩnh |
Sở NN&PTNT |
Rất nguy cấp, có giá trị nghiên cứu |
Trong Sách Đỏ Việt Nam |
Cảnh quan vườn thực vật trong khu đô thị sinh thái |
6 |
Công trình/di tích |
Di tích Pác Bó |
Di tích lịch sử cách mạng |
Hà Quảng |
Sở Văn hóa, BQL Khu di tích |
Giá trị lịch sử – văn hóa quốc gia |
Được quy hoạch mở rộng bảo tồn |
Đô thị văn hóa, tour giáo dục lịch sử |
7 |
Văn hóa vật thể |
Kiến trúc nhà sàn Tày, Nùng, Dao |
Nhà truyền thống các dân tộc, kiến trúc bản địa |
Toàn tỉnh |
UBND các xã, Sở Văn hóa |
Văn hóa dân tộc thiểu số |
Được phục dựng, khuyến khích bảo tồn |
Phố nghề, làng văn hóa du lịch cộng đồng |
8 |
Văn hóa phi vật thể |
Hát Then, nghi lễ Lồng tồng |
Tín ngưỡng, văn hóa lễ hội nông nghiệp |
Trùng Khánh, Quảng Hòa… |
Sở VH-TT-DL, cộng đồng |
Văn hóa bản địa đặc sắc |
Di sản quốc gia, cần bảo tồn |
Không gian văn hóa trong đô thị, dịch vụ trải nghiệm |
9 |
Dự án bảo tồn |
Khu bảo tồn loài – sinh cảnh Hạ Lang |
7 hệ sinh thái, hơn 10.000ha |
Huyện Hạ Lang |
Sở NN&PTNT |
Rừng núi đá vôi, đa dạng sinh học |
Quy hoạch đầy đủ |
Du lịch khám phá, bảo tồn sinh thái, resort xanh |
10 |
Dự án bảo tồn |
Khu bảo tồn loài – sinh cảnh Bảo Lạc |
4 hệ sinh thái tự nhiên quý |
Huyện Bảo Lạc |
Sở NN&PTNT |
Tính đại diện đa dạng sinh học |
Quy hoạch bài bản |
Du lịch trekking, giáo dục môi trường |
11 |
Dự án bảo tồn |
Khu bảo tồn thiên nhiên Phja Oắc |
Khu bảo tồn rừng và động vật, đặc biệt là các loài động vật hoang dã. |
Huyện Nguyên Bình |
Ban Quản lý Khu bảo tồn |
Bảo tồn đa dạng sinh học, môi trường sống cho động vật |
Bảo vệ, nghiên cứu |
Khu sinh thái, nghiên cứu bảo tồn động vật hoang dã |
12 |
Làng nghề |
Làng nghề dệt thổ cẩm Tày |
Nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người Tày, tạo ra các sản phẩm văn hóa đặc sắc. |
Huyện Hòa An |
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch |
Giá trị văn hóa truyền thống, sản phẩm thủ công |
Đang phát triển và bảo tồn |
Phát triển du lịch làng nghề, khu phố nghề tại các khu đô thị |
13 |
Làng nghề |
Làng nghề đan lát Phúc Sen |
Nghề đan lát thủ công của dân tộc Tày, sản phẩm được ưa chuộng trong và ngoài nước. |
Huyện Quảng Uyên |
Sở Công Thương Cao Bằng |
Giá trị văn hóa, kỹ thuật thủ công cao, sản phẩm nổi bật |
Đang phát triển và bảo tồn |
Khu du lịch làng nghề, trung tâm thương mại và triển lãm sản phẩm đan lát |
14 |
Loài cây |
Cây Đỗ Quyên |
Loài cây hoa quý hiếm, thường mọc ở vùng núi cao, đẹp và thu hút du khách. |
Các vùng núi cao |
Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn |
Giá trị sinh thái, bảo vệ và phát triển du lịch sinh thái |
Đang bảo vệ |
Khu bảo tồn thực vật, khu nghỉ dưỡng sinh thái kết hợp tham quan hoa |
15 |
Nỗ lực bảo tồn |
Xây dựng vườn thực vật, vườn thuốc, trung tâm cứu hộ động vật hoang dã |
Đã có chỉ tiêu đến 2030 |
Toàn tỉnh |
UBND tỉnh, Sở TN&MT |
Bảo tồn tri thức bản địa, giáo dục – y học |
Đang triển khai |
Trung tâm du lịch – giáo dục bảo tồn |
16 |
Di sản thiên nhiên |
Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non Nước Cao Bằng |
Di sản địa chất cấp thế giới, bao gồm hệ thống núi đá vôi, hang động, sông ngầm, hóa thạch và cảnh quan karst độc đáo |
Bao phủ 6 huyện phía Bắc tỉnh Cao Bằng |
UBND tỉnh Cao Bằng, Ban quản lý Công viên địa chất Non Nước Cao Bằng |
Được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu năm 2018; có giá trị địa chất, sinh thái, văn hóa, khảo cổ học và cảnh quan đặc biệt |
Được bảo tồn và phát triển theo tiêu chuẩn UNESCO |
Phát triển khu nghỉ dưỡng sinh thái, du lịch địa chất, tuyến trải nghiệm khám phá hang động – núi đá, khu đô thị di sản kết hợp giáo dục – bảo tồn. |
Chú thích: Danh sách trên tập trung các di sản và yếu tố tiêu biểu. Ngoài ra, Cao Bằng còn nhiều di sản khác như thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao (danh thắng quốc gia), hàng chục di tích lịch sử cấp tỉnh, cùng nhiều loài động thực vật Sách Đỏ khác.
Hình ảnh 2: Thác bản giốc Cao Bằng (nguồn: senvang tổng hợp)
Hình ảnh 3: Đồng ngườm ngao Cao Bằng (nguồn: senvang tổng hợp)
Tổng cộng, theo thống kê địa phương, tỉnh có hàng chục di tích xếp hạng quốc gia và tỉnh, 3 khu bảo tồn thiên nhiên chính, và hàng trăm loài nằm trong danh mục quý hiếm cần bảo vệ. Các giá trị văn hóa – kinh tế như kinh tế đêm (chợ đêm thành phố Cao Bằng, lễ hội đêm Phố đi bộ Kim Đồng), phố đi bộ và kiến trúc địa phương (phong cách nhà sàn, nhà trình tường người Mông) cũng đang dần được khai thác, tạo nên bức tranh đa dạng cho phát triển bền vững.
Hình ảnh 4: Phố đi bộ Kim Đồng (nguồn: senvang tổng hợp)
Dựa trên nền tảng di sản cao ba và các yếu tố đã thống kê, có thể đề xuất ba định hướng concept sản phẩm bất động sản nổi bật cho Cao Bằng. Các concept này nhằm tích hợp di sản thiên nhiên, văn hóa và đa dạng sinh học vào quy hoạch dự án, vừa tạo điểm nhấn khác biệt vừa đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững:
Ý tưởng chính: Xây dựng một khu đô thị mới hài hòa với thiên nhiên, tôn vinh văn hóa lịch sử của địa phương. Khu đô thị này có thể mang chủ đề “Đô thị di sản Pác Bó”, lấy cảm hứng từ di tích lịch sử Pác Bó và văn hóa các dân tộc Tày, Nùng. Trong đó, các công trình công cộng và tiện ích sẽ lồng ghép biểu tượng văn hóa (ví dụ: cổng chào mô phỏng hang Pác Bó hoặc suối Lê-nin). Các khu phố đi bộ được thiết kế mang dáng dấp phố cổ với nhà sàn, nhà gỗ, mái ngói âm dương tái hiện không gian làng bản truyền thống ngay trong lòng đô thị. Đồng thời, dành nhiều diện tích cho công viên cây xanh, trồng các loài cây bản địa như trám đen, nghiến, lát hoa để tạo cảnh quan và giáo dục môi trường.
Hình ảnh 5: Suối Lê-nin (nguồn: senvang tổng hợp)
Cách thực hiện: Quy hoạch khu đô thị tại vùng ven thành phố Cao Bằng (gần sông Bằng Giang hoặc chân núi phù hợp) để thuận tiện kết nối giao thông nhưng không xâm hại vùng lõi bảo tồn. Sử dụng vật liệu địa phương (đá cuội suối, gỗ, tre) trong xây dựng công trình nhằm tạo nét mộc mạc và giảm chi phí vận chuyển. Khu đô thị bố trí phố nghề truyền thống – nơi nghệ nhân Tày, Nùng có thể mở cửa hàng dệt thổ cẩm, rèn dao, sản xuất thủ công ngay tại chỗ cho du khách tham quan. Các không gian sinh hoạt cộng đồng (nhà văn hóa, quảng trường nhỏ) được thiết kế mở, là nơi người dân bản địa có thể tổ chức lễ hội hát Then, múa sạp, trình diễn ẩm thực. Đặc biệt, một phần khu đô thị có thể bảo tồn những nhà sàn cổ hoặc phục dựng lại, dùng làm bảo tàng sống về kiến trúc và đời sống truyền thống.
Lợi ích bền vững: Concept đô thị này gắn với SDG 11 (cộng đồng bền vững) khi tạo ra môi trường sống xanh, giàu bản sắc, người dân địa phương được tham gia và hưởng lợi. Việc bảo tồn nhà cổ và phố văn hóa dân tộc ngay trong đô thị giúp gìn giữ bản sắc và truyền lại cho thế hệ trẻ. Dự án cũng nâng cao giá trị giáo dục khi mỗi con đường, công viên đều có câu chuyện di sản, từ đó cư dân, đặc biệt là trẻ em, thêm tự hào và ý thức bảo tồn. Về kinh tế, khu đô thị văn hóa này sẽ thu hút tầng lớp cư dân mới mong muốn sống trong môi trường trong lành, đồng thời hấp dẫn du khách tham quan, tạo cơ hội cho dịch vụ du lịch đô thị (homestay, hướng dẫn viên văn hóa) phát triển. Nhà đầu tư được hưởng lợi nhờ giá trị bất động sản tăng bền vững theo thời gian, nhờ yếu tố di sản độc đáo và môi trường sống chất lượng.
Ý tưởng chính: Phát triển một khu nghỉ dưỡng cao cấp hòa mình trong thiên nhiên, kết hợp du lịch sinh thái với du lịch văn hóa tâm linh. Cao Bằng có lợi thế về cảnh quan hồ và rừng núi, do đó concept có thể xoay quanh khu vực hồ Thăng Hen – nơi có phong cảnh hữu tình, gắn liền truyền thuyết địa phương. Khu nghỉ dưỡng mang phong cách kiến trúc nhà sàn Tày truyền thống, đan xen với các khu vườn thuốc nam bản địa. Du khách đến đây không chỉ nghỉ ngơi mà còn được trải nghiệm thiền, yoga, chữa lành bằng dược liệu và tham gia các tour tâm linh (thăm đền, chùa nổi tiếng của tỉnh như chùa Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc).
Hình ảnh 6: Hồ thăng hen (nguồn: senvang tổng hợp)
Cách thực hiện: Lựa chọn vị trí ven hồ Thăng Hen hoặc thung lũng gần Vườn quốc gia Phja Oắc để xây dựng khu resort với mật độ thấp, ưu tiên giữ lại thảm thực vật và địa hình tự nhiên. Các bungalow, villa nghỉ dưỡng xây dạng nhà sàn gỗ, mái lá cọ để hòa hợp với cảnh quan. Trong khuôn viên bố trí vườn thảo dược trồng giảo cổ lam, đương quy, sa nhân… – là những cây thuốc quý của Cao Bằng – vừa để làm đẹp cảnh quan vừa phục vụ các liệu pháp spa truyền thống cho du khách. Yếu tố văn hóa tâm linh được nhấn mạnh qua việc tổ chức đêm Hát Then bên lửa trại, mời các thầy Then biểu diễn và giảng giải ý nghĩa, hoặc các khóa lễ cầu an theo nghi thức Tày, Nùng. Bên cạnh đó, khu nghỉ dưỡng có thể thiết kế tour leo núi, trekking rừng có hướng dẫn viên giới thiệu về loài quý (như chỉ dẫn cho khách may mắn ngắm vượn Cao Vít từ xa, xem chim, hoặc tham quan trung tâm cứu hộ động vật). Cơ sở hạ tầng giao thông nội khu dùng xe điện, thuyền kayak để giữ không khí yên tĩnh, trong lành.
Lợi ích bền vững: Khu nghỉ dưỡng sinh thái-tâm linh đáp ứng cả SDG 15 (bảo tồn hệ sinh thái) khi bảo vệ môi trường sống của các loài quanh khu, lẫn SDG 3 (sức khỏe tốt) khi cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tự nhiên cho du khách. Việc khai thác dược liệu bản địa tạo sinh kế cho người dân trồng và cung ứng thảo dược, đồng thời bảo tồn các giống cây thuốc quý khỏi nguy cơ thất truyền. Mô hình này cũng thúc đẩy du lịch chất lượng cao, thu hút phân khúc du khách có khả năng chi trả cao muốn trải nghiệm độc đáo, từ đó tăng thời gian lưu trú và mức chi tiêu. Mặt khác, yếu tố tâm linh, văn hóa được tôn trọng và lan tỏa, giúp cộng đồng giữ gìn phong tục và tự hào chia sẻ với bên ngoài. Nhà đầu tư bất động sản hưởng lợi nhờ mô hình du lịch bền vững, ít chịu tác động bởi biến động thị trường đại chúng, tạo nguồn doanh thu ổn định lâu dài.
Ý tưởng chính: Phát triển một khu công nghiệp theo mô hình sinh thái đầu tiên tại Cao Bằng, nơi các nhà máy sạch nằm đan xen trong không gian cây xanh và hành lang đa dạng sinh học. Khu công nghiệp này không chỉ tập trung sản xuất mà còn đóng vai trò như một “vành đai xanh” bảo vệ các khu bảo tồn lân cận. Ý tưởng đến từ thực tế Cao Bằng có các vùng núi đá vôi rộng lớn (ví dụ Trùng Khánh, Quảng Uyên) với nhiều loài cây đặc hữu. Thay vì phá bỏ rừng để làm công nghiệp, concept hướng tới trồng bổ sung rừng cây bản địa quanh khu công nghiệp, tạo vùng đệm sinh thái. Các doanh nghiệp trong khu cũng được khuyến khích tham gia bảo tồn, ví dụ mỗi nhà máy “nhận nuôi” một vạt rừng hoặc một loài cây quý.
Cách thực hiện: Lựa chọn địa điểm khu công nghiệp ở vùng chuyển tiếp giữa khu đô thị và khu bảo tồn (chẳng hạn phía tây nam thành phố, nơi giáp ranh chưa phát triển nhiều). Thiết kế tổng thể khu công nghiệp với tỷ lệ cây xanh mặt nước cao (trên 50% diện tích). Trồng dày các loại cây bản địa như trám đen, nghiến, lát hoa, giổi… dọc theo hàng rào và xen kẽ các lô đất, đồng thời có các hồ sinh học xử lý nước thải tự nhiên bằng bèo, sen. Bố trí hành lang sinh thái nối liền các mảng xanh, cho phép động vật nhỏ (chim, sóc) di chuyển. Về kiến trúc, các nhà xưởng áp dụng thiết kế tiết kiệm năng lượng, lắp pin mặt trời trên mái, tường sơn màu sáng giảm hấp thụ nhiệt. Khu công nghiệp cũng nên có khu trung tâm đổi mới sáng tạo xanh, trưng bày các sản phẩm công nghệ môi trường, và trạm quan trắc mở cho sinh viên, khách tham quan học tập về mô hình công nghiệp xanh. Quan trọng không kém, ban quản lý khu công nghiệp ký kết hợp tác với các tổ chức bảo tồn (FFI, WWF…) để định kỳ tập huấn cho doanh nghiệp về sản xuất thân thiện và hỗ trợ tài chính cho các dự án bảo tồn lân cận.
Lợi ích bền vững: Mô hình khu công nghiệp xanh này thỏa mãn SDG 9 (công nghiệp, đổi mới hạ tầng) đồng thời đóng góp cho SDG 15 (bảo vệ hệ sinh thái) nhờ giảm thiểu tác động tới môi trường. Việc duy trì một thảm xanh bao bọc giúp hấp thụ khí thải, giảm tiếng ồn, tạo môi trường làm việc trong lành hơn cho công nhân. Về dài hạn, doanh nghiệp trong khu sẽ được hưởng lợi về điểm ESG (môi trường, xã hội, quản trị) – một yếu tố ngày càng được các nhà đầu tư quan tâm. Đối với tỉnh, khu công nghiệp xanh chứng minh được hướng phát triển kinh tế không đánh đổi môi trường, tạo hình ảnh địa phương tích cực thu hút thêm các dự án có chọn lọc. Các nghiên cứu cho thấy mô hình này còn tiết kiệm chi phí vận hành (nhờ tận dụng năng lượng tái tạo, xử lý chất thải tuần hoàn) và giảm nguy cơ vi phạm về môi trường. Đây là nền tảng để Cao Bằng phát triển công nghiệp bền vững, khác biệt so với các tỉnh khác.
(Lưu ý: Nếu Cao Bằng trong tương lai phát hiện thêm di sản đặc thù như mỏ khoáng sản lịch sử hay muốn phát triển di sản số, các concept trên có thể linh hoạt điều chỉnh – ví dụ khu đô thị có bảo tàng số về lịch sử mỏ thiếc Tĩnh Túc, hay khu nghỉ dưỡng tích hợp bảo tàng ảo VR về văn hóa bản địa.)
Để định hướng phát triển, Cao Bằng có thể tham khảo mô hình từ một số địa phương quốc tế thành công trong việc bảo tồn di sản gắn với du lịch và bất động sản. Dưới đây là hai case study tiêu biểu và những bài học rút ra:
Chợ đêm Luang Prabang (Lào) bên cạnh Hoàng cung và đền Haw Pha Bang – ví dụ điển hình về khai thác kinh tế đêm gắn với di sản văn hóa.
Hình ảnh 7: Luang Prabang Lào (Nguồn: senvang tổng hợp)
Tổng quan: Luang Prabang là một thành phố nhỏ ở Bắc Lào được UNESCO công nhận Di sản Thế giới (1995) nhờ kiến trúc đô thị truyền thống kết hợp thuộc địa còn bảo tồn nguyên vẹn. Thành phố nằm trên bán đảo giữa sông Mekong và Nam Khan, bao quanh là núi xanh, từng là cố đô và trung tâm Phật giáo của Lào suốt nhiều thế kỷ. Từ khi được công nhận, Luang Prabang thu hút lượng lớn du khách quốc tế, thúc đẩy phát triển hàng loạt khách sạn, nhà hàng và dịch vụ du lịch. Tuy nhiên, chính quyền và cộng đồng địa phương đã rất nỗ lực cân bằng giữa phát triển và bảo tồn: mọi công trình mới đều phải qua đánh giá tác động di sản (Heritage Impact Assessment) để đảm bảo không ảnh hưởng kiến trúc cổ. Thành phố cũng có Ban quản lý di sản giám sát chặt chẽ việc xây dựng, trùng tu, và lập các ủy ban di sản cấp làng để người dân tham gia bảo vệ di sản.
Yếu tố nổi bật: Luang Prabang nổi tiếng với quần thể chùa chiền và kiến trúc gỗ truyền thống (như chùa Wat Xieng Thong, Hoàng cung cũ) đan xen dãy phố kiểu Pháp cổ, tạo cảnh quan hài hòa. Thành phố còn có đời sống văn hóa sôi động: nghi thức khất thực bình minh của các sư sãi, lễ hội té nước Bun Pi May, và chợ đêm Sisavangvong một trong những chợ đêm hấp dẫn nhất Đông Nam Á với hơn 300 gian hàng thủ công mỹ nghệ dưới ánh đèn lung linh. Về thiên nhiên, vùng quanh Luang Prabang có các thác nước (Kuang Si), rừng núi và trung tâm bảo tồn voi. Một số doanh nghiệp đã mở khu du lịch voi nhân văn (không cưỡi voi, chỉ chăm sóc) như MandaLao, góp phần bảo tồn loài voi châu Á đang suy giảm. Chính quyền cũng quy hoạch khu thực vật nhiệt đới Pha Tad Ke làm vườn botanic phục vụ nghiên cứu và du lịch.
Bất động sản và du lịch: Nhờ danh hiệu UNESCO, Luang Prabang trở thành điểm đến du lịch di sản hàng đầu. Nhiều ngôi nhà gỗ truyền thống (gọi là villa) được phục hồi thành khách sạn, nhà hàng cao cấp, giá trị bất động sản tăng vọt. Thay vì xây cao tầng, thành phố khuyến khích cải tạo kiến trúc cũ ví dụ các biệt thự Pháp cổ thành resort boutique đảm bảo cảnh quan chung không bị phá vỡ. Đặc biệt, mô hình homestay di sản phát triển, người dân tu sửa nhà truyền thống đón khách, vừa có thu nhập vừa giữ gìn nhà cửa. Kinh tế đêm cũng đóng góp lớn: chợ đêm tạo công ăn việc làm cho hàng trăm hộ thủ công, thu hút du khách mua sắm sôi động nhưng vẫn giữ trật tự, yên bình. Luang Prabang hiện là ví dụ thành công về “du lịch giúp xóa đói giảm nghèo”, nâng cao đời sống dân địa phương mà vẫn bảo toàn được “hồn” đô thị cổ.
Bài học rút ra cho Cao Bằng:
(1) Bảo tồn và luật hóa quy hoạch di sản: Như Luang Prabang, Cao Bằng nếu phát triển đô thị di sản cần có quy chế rõ ràng về chiều cao, kiến trúc tại khu trung tâm, và thực hiện đánh giá tác động di sản trước các dự án mới.
(2) Phát triển kinh tế đêm gắn với văn hóa bản địa: Có thể học mô hình chợ đêm Luang Prabang tổ chức chợ đêm bán đặc sản thổ cẩm, ẩm thực Cao Bằng gần khu di tích để vừa thu hút du khách, vừa tạo sinh kế (thí dụ: chợ đêm phố đi bộ Kim Đồng với gian hàng thổ cẩm Phúc Sen, món bánh áp chao, vịt quay 7 vị…).
(3) Chuyển đổi công năng các công trình lịch sử: Tỉnh nên khuyến khích đầu tư cải tạo các dinh thự, trụ sở cũ mang giá trị kiến trúc (nếu có) thành khách sạn, bảo tàng tư nhân, tránh phá bỏ lãng phí.
(4) Cộng đồng tham gia bảo tồn: Thành lập các tổ tự quản di sản cao bằng ở các làng, cho người dân tiếng nói trong việc giữ gìn di tích, cảnh quan; đồng thời, lợi ích du lịch phải chia sẻ cho dân (như Luang Prabang miễn phí đào tạo nghề du lịch cho dân địa phương).
(5) Kết hợp bảo tồn thiên nhiên với du lịch: Phát triển sản phẩm du lịch gắn động vật hoang dã có kiểm soát, ví dụ mở trung tâm cứu hộ hoặc vườn thú bán hoang dã (sanctuary) cho loài vượn Cao Vít, hươu xạ để du khách tham quan học tập, vừa gây quỹ bảo tồn – tương tự cách người Lào làm với voi.
Tổng quan: Kyoto cố đô của Nhật Bản được mệnh danh là “trái tim văn hóa” với hàng trăm đền chùa, vườn cảnh và khu phố cổ. Thành phố này có 17 địa điểm được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới (quần thể di tích lịch sử Kyoto), tiêu biểu như chùa Kinkaku-ji (Chùa Vàng), chùa Kiyomizu-dera và lâu đài Nijo. Điều làm Kyoto đặc biệt là cách thành phố bảo tồn gần như nguyên vẹn cấu trúc không gian cổ đan xen trong lòng đô thị hiện đại 1.5 triệu dân. Chính quyền Kyoto rất nghiêm ngặt trong việc quy hoạch chiều cao công trình (khu trung tâm giới hạn nhỏ hơn 15m ở nhiều nơi để bảo đảm tầm nhìn các đền chùa) và bảo tồn nhà cổ Machiya loại nhà phố gỗ truyền thống. Đồng thời, Kyoto chú trọng bảo vệ văn hóa phi vật thể: các lễ hội nổi tiếng như Gion Matsuri (lễ rước kiệu tháng 7) được duy trì công phu, nghệ thuật trà đạo, Ikebana, nghệ thuật Geisha vẫn phát triển mạnh và trở thành tài sản du lịch.
Hình ảnh 8: Kyoto Nhật Bản (Nguồn: senvang tổng hợp)
Yếu tố nổi bật: Kyoto tạo ấn tượng bởi sự hài hòa giữa cũ và mới. Khu phố cổ Gion với những dãy nhà gỗ lợp ngói, đèn lồng đỏ treo cao là nơi du khách có thể tản bộ ngược thời gian, đôi khi bắt gặp Geiko (geisha) thướt tha về nhà trà. Ngay gần đó, các trung tâm mua sắm, khách sạn hiện đại vẫn mọc lên nhưng tuân thủ quy chuẩn thiết kế không phá vỡ cảnh quan. Thành phố cũng giữ rất nhiều không gian xanh: từ rừng trúc Arashiyama, các công viên và đặc biệt là rừng núi thiêng bao quanh chùa (ví dụ rừng thắp đuốc tại đền Fushimi Inari). Hệ sinh thái trong thành phố được chăm chút, như việc trồng hoa anh đào, phong khắp nơi tạo cảnh sắc bốn mùa, thu hút hàng chục triệu lượt khách mỗi năm. Thống kê 2019 cho thấy Kyoto đón tới 53 triệu lượt khách (bao gồm nội địa), đem lại nguồn thu khổng lồ nhưng cũng gây quá tải. Chính quyền đã chuyển hướng sang chiến lược du lịch bền vững, khuyến khích du khách trải nghiệm ngoài trung tâm, giới hạn số khách tham quan ở một số điểm để bảo vệ di sản.
Bất động sản và du lịch: Giá trị bất động sản tại Kyoto thuộc hàng cao nhất Nhật Bản do vị thế đặc biệt về văn hóa. Nhiều khách sạn cao cấp và resort truyền thống (ryokan) tập trung ở đây, đáp ứng lượng du khách thượng lưu. Điều thú vị là các ryokan, nhà nghỉ truyền thống thường là nhà cổ Machiya được cải tạo, vừa kinh doanh vừa giữ di sản. Chính quyền Kyoto còn hỗ trợ quỹ để bảo tồn Machiya, khuyến khích chủ nhà không bán cho các dự án phá dỡ. Hạ tầng du lịch như phố đi bộ cũng được đầu tư khu phố mua sắm Shinkyogoku và Teramachi cấm xe cộ, tạo không gian thân thiện cho du khách lẫn cư dân. Vào buổi tối, kinh tế đêm Kyoto tập trung vào trải nghiệm văn hóa thanh lịch: thưởng thức nghệ thuật Geisha, đi dạo phố đèn lồng, hoặc ngâm mình trong onsen. Không ồn ào náo nhiệt nhưng chính sự yên bình ấy lại là “đặc sản” thu hút du khách chất lượng cao, đồng thời cư dân địa phương không bị đảo lộn cuộc sống thường nhật.
Bài học rút ra cho Cao Bằng:
(1) Quy hoạch giữ hồn di sản: Kyoto cho thấy tầm quan trọng của việc giới hạn chiều cao và kiểm soát thiết kế tại khu vực gần di tích. Cao Bằng khi phát triển đô thị cần định rõ khu vực nào phải tuân thủ kiến trúc truyền thống (ví dụ bán kính 1-2km quanh các điểm di sản như Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc, Khu Pác Bó,…).
(2) Phát huy cảnh quan bốn mùa và cây xanh đô thị: Tỉnh có thể học Kyoto trồng những loài cây hoa đặc trưng (hoa ban, hoa đào Cao Bằng, cây phong lá đỏ tại khu du lịch đỉnh Phja Oắc) để tạo sản phẩm du lịch mùa (mùa hoa, mùa lá đỏ) hấp dẫn, đồng thời cải thiện vi khí hậu đô thị. (3) Bảo tồn và tái sử dụng nhà cổ, làng cổ: Nếu Cao Bằng có các bản nhà sàn cổ hay phố người Hoa xưa, nên bảo vệ như Machiya có thể dùng vào kinh doanh du lịch cộng đồng, tránh phá bỏ.
(4) Kiểm soát sức chứa du lịch để tránh quá tải: Học từ Kyoto, tỉnh nên tính sức chịu tải cho các điểm nhạy cảm (hang động, danh lam) và đưa ra hạn mức khách phù hợp mỗi ngày, đảm bảo trải nghiệm tốt và giữ gìn di sản lâu dài. (5) Đa dạng hóa trải nghiệm văn hóa: Kyoto chứng minh du khách rất thích trải nghiệm văn hóa bản địa (trà đạo, kimono). Cao Bằng có thể phát triển các tour trải nghiệm như học dệt thổ cẩm với nghệ nhân, học hát Then, nấu ăn dân tộc… làm phong phú sản phẩm du lịch, kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu của khách. Đây cũng là cách chuyển hóa di sản phi vật thể thành tài sản kinh tế một cách tinh tế, bền vững.
Từ thống kê và bài học trên, có thể đề xuất một số định hướng chiến lược nhằm tích hợp chặt chẽ bảo tồn di sản vào phát triển bất động sản tại Cao Bằng:
để quảng bá du lịch toàn cầu, trao đổi chuyên gia về phát triển bền vững. Hợp tác công tư (PPP) trong đó doanh nghiệp bất động sản trích một phần lợi nhuận đóng góp Quỹ bảo tồn di sản tỉnh, đổi lại họ được sử dụng thương hiệu “dự án xanh, thân thiện” để nâng cao uy tín. Đồng thời, tranh thủ nguồn hỗ trợ kỹ thuật từ các trường đại học, viện nghiên cứu trong nước (về quy hoạch, môi trường, văn hóa) nhằm đảm bảo mọi bước đi đều có cơ sở khoa học vững chắc.
Cao Bằng đang đứng trước cơ hội vàng để phát triển kinh tế xã hội dựa trên nền tảng di sản thiên nhiên và văn hóa vô giá. Việc thống kê đầy đủ các di sản, loài quý hiếm và dự án bảo tồn cho thấy tỉnh có tiềm năng phong phú để kiến tạo những sản phẩm bất động sản độc đáo, khác biệt trong thời kỳ mới. Thông qua các concept đề xuất từ khu đô thị văn hóa xanh, khu nghỉ dưỡng sinh thái tâm linh đến khu công nghiệp sinh thái có thể thấy hướng đi chung là gắn kết hài hòa phát triển với bảo tồn, biến di sản thành tài sản sống động đóng góp vào đời sống kinh tế. Bài học từ Luang Prabang, Kyoto và các địa phương quốc tế thành công khác nhấn mạnh: bảo tồn di sản không hề mâu thuẫn với phát triển, mà trái lại chính là nền móng để phát triển bền vững, thu hút du khách chất lượng và nhà đầu tư dài hạn.
Với định hướng rõ ràng, tầm nhìn dài hạn và sự chung tay của cộng đồng, Cao Bằng có thể trở thành hình mẫu về một tỉnh miền núi bứt phá nhưng không đánh mất bản sắc và môi trường. Các dự án bất động sản tại đây, dưới sự tư vấn chuyên nghiệp và tâm huyết của những đơn vị như Sen Vàng, sẽ không chỉ là những công trình bê tông vô hồn mà sẽ là một phần của câu chuyện di sản, hòa quyện với núi rừng, sông suối và văn hóa con người. Sen Vàng cam kết đồng hành cùng tỉnh Cao Bằng trong việc kiến tạo các dự án tiên phong theo hướng phát triển bền vững nơi di sản cao bằng được tôn vinh, đa dạng sinh học được gìn giữ và cộng đồng địa phương cùng thụ hưởng thành quả. Với hướng đi này, tương lai Cao Bằng hứa hẹn sẽ cất cánh, trở thành điểm sáng về du lịch, đô thị sinh thái ở Việt Nam, đồng thời gửi gắm thông điệp mạnh mẽ về bảo tồn di sản cho các thế hệ mai sau.
Xem thêm tại đây:
Các khung báo cáo ESG phổ biến tại Việt Nam
Phát triển bền vững Khu công nghiệp/ Cụm công nghiệp
Phát triển dự án: Mô hình 4 tầng giá trị toàn diện
Trên đây là những thông tin tổng quan về “Ứng dụng di sản và bảo tồn trong phát triển sản phẩm bất động sản tại Cao Bằng” do Sen Vàng Group thực hiện. Hy vọng những nội dung này sẽ giúp các chủ đầu tư, nhà phát triển và doanh nghiệp bất động sản có thêm góc nhìn chiến lược trong việc khai thác giá trị bản địa, hướng tới phát triển bền vững và khác biệt hóa sản phẩm trên thị trường. Ngoài ra để xem thêm các bài viết về tư vấn phát triển dự án, anh chị, bạn đọc có thể truy cập trang web senvangdata.com/. |
![]() |
____________
Xem thêm các dịch vụ / tài liệu khác của Sen Vàng :
Dịch vụ tư vấn : https://senvangdata.com.vn/dich-vu/dich-vu-tu-van
Tài liệu : https://senvangacademy.com/collections/tai-lieu/
Báo cáo nghiên cứu thị trường : https://senvangdata.com/reports
—————————
Bất động sản Sen Vàng – Đơn vị tư vấn phát triển dự án bất động sản uy tín, chuyên nghiệp Việt Nam
Website: https://senvanggroup.com/
Website Cổng thông tin dữ liệu : https://senvangdata.com/
Youtube: https://tinyurl.com/vt82l8j
Group cộng đồng Kênh đầu tư Sen Vàng : https://zalo.me/g/olgual210
Linkedin: https://www.linkedin.com/in/ngocsenvang/
TikTok: https://www.tiktok.com/@senvanggroup
Hotline liên hệ: 0948.48.48.59
Email: info@senvanggroup.com
————————————————————————–
© Bản quyền thuộc về : Kênh Đầu Tư Sen Vàng
© Copyright by “Kenh Dau Tu Sen VanFanpage: https://www.facebook.com/bds.senvangdatag” Channel ☞ Do not Reup
#senvanggroup, #kenhdautusenvang, #phattrienduan, #phattrienbenvung, #realcom, #senvangdata,#congtrinhxanh, #taichinhxanh #proptech, #truyenthongbatdongsan #thuonghieubatdongsan,
#công_ty_tư_vấn_phát_triển_dự_án
#R_D_Nghiên_cứu_phát_triển_dự_án_bất_động_sản
#phân_tích_chuyên_gia_bất_động_sản
#tiêu_điểm_bình_luận_thị_trường_bất_động_sản
Copyright © 2022 Bản quyền thuộc về SEN VÀNG GROUP