Lịch sử hình thành và phát triển của vùng đồng bằng sông Hồng

6 Tháng chín, 2023

Vùng đồng bằng sông Hồng – một bộ phận quan trọng của địa hình Việt Nam, đã chơi một vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển kinh tế của đất nước. Từ nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú đến vai trò của mạch nước sông Hồng trong giao thông và kinh tế, vùng này đã dẫn dắt sự phát triển đa ngành, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế toàn quốc.

Vùng Đồng bằng sông Hồng trên bản đồ Việt Nam (Nguồn: Sen Vàng tổng hợp)

Vùng đồng bằng sông Hồng, chiếm 30% diện tích quốc gia, cung cấp hơn 60% lúa gạo, là trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ của Việt Nam. Với Hà Nội là trung tâm chính trị và kinh tế, vùng này đóng góp lớn vào phát triển bền vững của đất nước. Trong bài viết này, hãy cùng Sen Vàng Group tìm hiểu về lịch sử hình thành và phát triển của vùng đồng bằng sông Hồng.

1. Hình thành và phát triển ban đầu:

Lịch sử của Đồng bằng sông Hồng gắn liền với sự hình thành và phát triển của nhiều nền văn hóa. Các khảo cổ học đã khám phá nhiều hiện vật liên quan đến Văn hóa Hòa Bình, Đông Sơn và Gò Mun. Khu vực này cũng là nguồn gốc của quốc gia Việt Nam qua các thời kỳ. Vương quốc Văn Lang đã trở thành Vương quốc Âu Lạc cách đây 5000 năm, với thủ đô là Phong Châu (Phú Thọ).

Đồng bằng sông Hồng là vùng đất trũng bằng phẳng do sông Hồng và các phụ lưu hợp lưu với sông Thái Bình tạo thành. Với diện tích nhỏ nhất nhưng dân số và mật độ dân số cao nhất, đây là nơi sản xuất lúa gạo quan trọng. Vùng này được bảo vệ bởi mạng lưới đê điều, giúp duy trì nông nghiệp phát triển.

Các tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng (Nguồn: Sen Vàng tổng hợp)

Các tỉnh trong khu vực đồng bằng sông Hồng bao gồm Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hà Nam, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định và Ninh Bình. Khí hậu ở đây có đặc điểm riêng, tạo điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp và phát triển dân cư.

2. Những thành công và thách thức hiện tại

Những thành công đáng kể đang được đạt được trong Đồng bằng sông Hồng, vùng địa lý quan trọng của Việt Nam, đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế và đem lại những lợi ích quan trọng cho quốc gia.

Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến hết tháng 2/2023, các địa phương trong vùng Đồng bằng sông Hồng đã thu hút được 133,51 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), chiếm 30,32% tổng vốn FDI mà Việt Nam thu hút được. Với kết quả trên, ĐBSH là vùng đứng thứ 2 cả nước về thu hút đầu tư nước ngoài, sau Đông Nam bộ. Trong đó, địa phương thu hút FDI dẫn đầu trong khu vực Đồng bằng sông Hồng là TP. Hà Nội, với 38,85 tỷ USD.

Lũy kế các dự án FDI còn hiệu lực vùng ĐBSH đến 12/2022 (Nguồn: Senvangdata.com)

Hàng loạt tên tuổi lớn của thế giới, như Samsung, LG, Honda, Canon, Foxconn, Toyota… đã chọn và đưa các địa phương trong Vùng thành “cứ điểm” sản xuất của mình. Đặc biệt, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ đã phát triển mạnh mẽ, đi đầu trong thực hiện các đột phá chiến lược và đổi mới mô hình tăng trưởng.

Đưa “vùng đất chiến lược” Đồng bằng sông Hồng thành động lực chiến lược. (Nguồn: Sen Vàng tổng hợp)

Tầm nhìn lớn đã được xác định. Các mục tiêu cụ thể cũng đã được chỉ ra. Đó là giai đoạn 2021 – 2030, tăng trưởng GRDP trong Vùng đạt bình quân khoảng 9%/năm. Đến năm 2030, GRDP của Vùng tăng khoảng 3 lần so với năm 2020 (giá hiện hành). GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 274 triệu đồng/người/năm…

GRDP bình quân đầu người các tỉnh ĐBSH năm 2021, 2022 (Triệu đồng/ người) (Nguồn: Senvangdata.com)

Trong đó Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh “Phát triển nhanh, bền vững Vùng đồng bằng sông Hồng là trách nhiệm của các địa phương trong Vùng và toàn hệ thống chính trị. Các địa phương trong Vùng cần phải bám sát các chủ trương, đường lối của Đảng, khai thác, sử dụng có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế vượt trội; phát huy thật tốt vai trò là vùng động lực phát triển hàng đầu để định hướng, dẫn dắt quá trình cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.”

Tổng quan kinh tế Tỉnh Hải Phòng (Nguồn: Senvangdata.com)

Bên cạnh đó, Vùng Đồng bằng sông Hồng đã ghi nhận những thành công đáng mừng trong việc phát triển hạ tầng, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Vùng này đã đầu tư mạnh vào hệ thống giao thông, làm cho Hà Nội trở thành nút giao thông quan trọng với đường bộ, đường sắt và cảng biển Hải Phòng kết nối vững chắc. Cơ sở hạ tầng đô thị đã phát triển mạnh, cải thiện chất lượng cuộc sống của dân cư và thu hút đầu tư. Đặc biệt, phát triển khu công nghiệp và khu chế xuất đã tạo ra nhiều việc làm và đóng góp quan trọng vào xuất khẩu quốc gia.

Liên kết để phát triển vùng Đồng bằng sông Hồng. (Nguồn: Sen Vàng tổng hợp)

Vùng đồng bằng sông Hồng có đầy đủ 5 loại hình giao thông với 8 tuyến cao tốc, chiều dài 496 km (chủ yếu là các các tuyến hướng tâm Thủ đô Hà Nội), 25 tuyến quốc lộ, chiều dài 2.066 km, 6 tuyến đường sắt quốc gia, 37 tuyến đường thủy nội địa, 4 cảng biển, 3 cảng hàng không quốc tế. Tuy nhiên, dù hệ thống giao thông có sự phát triển mạnh trong giai đoạn vừa qua nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, vẫn còn tồn tại những điểm nghẽn, thách thức lớn như tính liên kết vùng còn hạn chế, kết nối hạn chế giữa các tuyến hành lang kinh tế, vùng động lực và các cực tăng trưởng của vùng, hoạt động kết nối đa phương thức vận tải chưa hiệu quả, nguy cơ ùn tắc giao thông tại các cửa ngõ thủ đô, phát triển giao thông công cộng tại đô thị chưa có đột phá…

Xếp hạng cơ sở hạ tầng năm 2022 vùng ĐBSH so với cả nước. Nguồn: Senvangdata.com

Cảng biển Hải Phòng cũng đã trở thành cửa khẩu quốc tế quan trọng, thúc đẩy thương mại và giao lưu quốc tế. Mặc dù đã có nhiều thành công, nhưng vùng Đồng bằng sông Hồng vẫn đối diện với những thách thức như việc phát triển đô thị không hợp lý, thiếu liên kết giữa các khu công nghiệp và tình trạng ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, sự phát triển hạ tầng đang định hình một tương lai phồn thịnh cho vùng Đồng bằng sông Hồng và cả quốc gia.

Bản đồ khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh (Nguồn: Sen Vàng tổng hợp)

Vùng Đồng bằng sông Hồng đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình phát triển hạ tầng. Mặc dù có hệ thống kết cấu hạ tầng tốt hơn so với nhiều vùng khác, nhưng vẫn còn nhiều khả năng cần được nâng cao. Hệ thống đô thị phát triển chưa đồng đều, thiếu tính bền vững và đáp ứng yêu cầu phát triển. Nhu cầu về nhà ở xã hội đang gia tăng nhưng chưa thực sự đáp ứng đủ, gây ra tình trạng thiếu nhà ở ở một số khu vực. Quản lý đất đai, tài nguyên và môi trường ngày càng phức tạp, đặc biệt là về vấn đề ô nhiễm môi trường. Sự dàn trải đầu tư công còn gây mất cân đối và nhiều dự án đang đối mặt với tình trạng chậm tiến độ. Sự thiếu liên kết giữa các khu công nghiệp và việc chưa hình thành các cụm liên kết ngành cũng là một thách thức quan trọng. Để vượt qua những khó khăn này, cần sự tập trung và nỗ lực từ các ngành liên quan để đảm bảo sự phát triển hạ tầng bền vững và hiệu quả, góp phần thúc đẩy sự phát triển toàn diện của vùng Đồng bằng sông Hồng.

3. Tầm nhìn và triển vọng tương lai

Vùng Đồng bằng sông Hồng (ÐBSH) có tiềm năng phát triển vượt trội và lợi thế độc đáo so với nhiều khu vực kinh tế khác. Sự thuận lợi về vị trí địa lý làm cho ÐBSH trở thành “cửa ngõ phía bắc” của Việt Nam, kết nối với các vùng trong nước và mở cửa hợp tác quốc tế. Vùng này có khả năng sản xuất lương thực và nông sản hàng đầu, đóng góp quan trọng cho an ninh lương thực và xuất khẩu. Trong vùng có một số tài nguyên khoáng sản với trữ lượng rất lớn như: than đá chiếm 98%, cao lanh chiếm 40%, đá vôi chiếm 25% so với tổng trữ lượng của cả nước.

Tiềm Năng Than Nâu Ở Đồng Bằng Sông Hồng. (Nguồn: Sen Vàng tổng hợp)

Ngoài ra, ÐBSH còn sở hữu tài nguyên khoáng sản đáng kể như than đá, cao lanh và đá vôi. Khả năng phát triển nguồn nhân lực cùng trình độ cao của cán bộ và trí thức là lợi thế vượt trội. Sự gần gũi với Trung Quốc và các nước Đông – Bắc Á mở ra cơ hội hợp tác và mở rộng quan hệ kinh tế. Vùng đã tập trung khoảng 26% số cán bộ có trình độ cao đẳng và đại học, 72% số cán bộ có trình độ trên đại học, 23,6% lực lượng lao động kỹ thuật của cả nước.

Hơn nữa, ÐBSH còn sở hữu tài nguyên du lịch đặc biệt, như vịnh Hạ Long và nhiều di tích lịch sử – văn hóa quan trọng. Điều này tạo cơ hội phát triển mạnh mẽ cho ngành du lịch đa dạng và thu hút đông đảo du khách.

Bảng số liệu tổng khách du lịch đến vùng ĐBSH và doanh thu năm 2022 (Nguồn: Senvangdata.com)

Vịnh Hạ Long – Một trong 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới. Nguồn: Sen Vàng tổng hợp

Nhìn chung, ÐBSH không chỉ có tiềm năng kinh tế mà còn có khả năng phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo và nghiên cứu. Việc tập trung vào việc phát triển nguồn nhân lực trình độ cao sẽ đảm bảo tương lai phồn thịnh và bền vững cho vùng.

Khu quần thu du lịch Tràng An. Nguồn: Sen Vàng tổng hợp

Trên đây là những thông tin tổng quan về “Lịch sử hình thành và phát triển của vùng đồng bằng sông Hồng” do Sen Vàng Group cung cấp. Hy vọng với những thông tin trên giúp chủ đầu tư, nhà đầu tư và doanh nghiệp bất động sản có cái nhìn tổng quan về “Lịch sử hình thành và phát triển của vùng đồng bằng sông Hồng“. Ngoài ra để xem thêm các bài viết về vùng Đồng bằng Sông Hồng, anh chị, bạn đọc có thể truy cập trang web senvangdata.com.